Page 239 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

220 5. Yürürlükteki Hukuk Nedir?

5.5.6 Üç Dünya

“Yürürlükteki hukuk” kavramını analiz etmek için realite ile ilgili daha liberal varsa-
yımlarda bulunmam gerekiyor. Dolayısıyla Karl Popper’ın ontolojisinin belirli bir yo-
rumunu kabul ediyorum (karşılaştırma için: Popper 1972, 73 ve devamı). Karl Pop-
per’ın kuramına göre üç farklı “dünya” bulunmaktadır.

1. Dünya 1 fizikseldir. Zaman ve mekânda var olan dağları, hayvanları, arabaları vb.
içerir.
2. Dünya 2, insanların bilinçli deneyimlerini, örneğin bir hukukçunun yürürlükteki
hukuk hakkındaki düşüncelerini içerir. Bu tür zihinsel süreçler zaman içerisinde
mevcuttur, ancak “mekânsal” sözcüğünün lafzi anlamında, herhangi bir mekânsal
boyuta sahip değildirler. Bir düşüncenin ne kadar uzun veya ne kadar geniş olduğu-
nu söylemek mümkün değildir. Bununla birlikte, bir zihinsel süreç, mekânda var
olan bir kişinin bilincinde var olduğundan mekân ile dolaylı bir bağlantıya sahiptir.
3. Dünya 3, düşüncelerin, kitapların, kütüphanelerin, bilgisayar belleklerinin vb. man-
tıksal içeriklerinden oluşur. Kavramları, önermeleri, özellikleri, dizileri, sayıları, so-
runları, çözümleri vb. içerir. Zamansal boyutları yoktur. Bunları mekânda bulmak da
mümkün değildir. “Beş” sayısı her yerde ve her zaman tek ve aynıdır. Dünya 3’ü
inkâr etmek hem sonuçsuz hem de garip olurdu. Dolayısıyla “bu sorunun cevabı
vardır”, “bir milyondan büyük asal sayılar vardır” vb. ifadeleri kullanmaktan ka-
çınmak zor olurdu. Farklı kişilerin düşüncelerinin aynı olabileceğini inkâr etmek ga-
rip olurdu. John ve Peter, Charlie’nin kitabı hakkında aynı görüşlere sahip olabilir.
John’un zihinsel deneyimlerinin Peter’ınkinden farklılık göstermesinin gerekmesi
önemli değildir, çünkü John’un zihinsel deneyimi John’un bilincinde, Peter’ın zihin-
sel deneyimi ise Peter’ın bilincindedir. John’un kitabın bir nüshasını, Peter’ın ise bir
diğer nüshasını okuması da önemli değildir. Kitap, birçok nüsha şeklinde basılmış
olmakla birlikte aynı kitaptır. Kişi bir bilgisayar ile otomatik olarak bir logaritma
tablosu hazırlayabilir ve bunu kimsenin okumadığı bir kütüphanede saklayabilir. Yi-
ne de bir içeriği olacaktır.
“Dünya 1”, “dünya 2” ve “dünya 3” terimleri Popper tarafından icat edilmiş olmasa da çeşitli
varoluş düzeylerinin ayrımı eskilere dayanmakta ve örneğin bazı Orta Çağ bilginleri tarafından
bilinmektedir. Modern felsefeciler arasında, Nicolai Hartmann’dan bahsetmek gerekir. Hägerst-
röm dahi sorunların, kavramların vb. varlığını kesin olarak inkâr etmemiştir; karşılaştırma için:
yukarıdaki bölüm 5.5.1.
Yanlış anlaşılmaları önlemek için şu hususun netleştirilmesi gerekir: “Bulunmaktadır”,
“vardır” vb. sözcüklerin farklı anlamları arasında ayrım yapılması mümkündür. Fiziksel
nesneler fiziksel anlamda vardır 1. Zihinsel deneyimler zihinsel anlamda vardır 2. Kav-
ramlar, kuramlar vb. ideal anlamda vardır 3 (karşılaştırma için: Peczenik 1984, 97 ve
devamı).
Bu bağlamda, satranç, para ve yürürlükteki hukuk (karşılaştırma için: yukarıdaki bö-
lüm 5.3.3) gibi kurumsal olgusal gerçeklerin hangi anlamda var olduğu sorgulanabilir.
Bir kurum; insanlar, insanların bilinçleri ve ürettikleri şeyler gibi bazıları dünya 3’e ait
olan (örneğin hukukun içeriği gibi) birbiriyle ilişkili bileşenler kompleksidir. Bileşenle-
rin bazı özellikleri bir insan kompleksinden, örneğin boyundan, kilosundan, kuvvetin-