Page 104 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

Yine de önemli bir fark vardır: Bilimsel açıklamalar, açıkladıkları de-
neyimleri değiştirmezler. Öte yandan, ahlaki argümantasyonun özü de
tam olarak, düşünülmeden ifade edilmiş olan ahlaki duyguların değişti-
218
rilmesidir.
Bilim ve etik, başlangıçta düşünülmemiş olan duyusal veya duygu-
sal deneyimleri incelemede böylece ortaklaşırlar. Ancak bu incelemede
yerine getirdikleri işlevler farklıdır. Bu nedenle incelemelerin mantığı
da aynı değildir. Etiğin işlevi: “Herkesin amaçlarının ve arzularının
mümkün olduğunca uygun bir şekilde yerine getirilmesini sağlamak
219
için duygularımız ve davranışlarımız arasında bağlantı kurmaktır.”
“Etik, arzuların ve çıkarların birbirlerine uygun bir şekilde tatmin edil-
220
mesiyle ilgilenir.” Bu ödevi yerine getirirken etik, kaçınılabilir olan
221
acılardan kaçınma, nihai amacına hizmet eder.

3.3.2. Toulmin’in Ahlaki Argümantasyon Analizi

Bu işlevden Toulmin, normatif bir ifade için neyin iyi bir neden
olup olmadığına ilişkin kriterleri elde edebileceğini düşünmektedir. To-
ulmin, ahlaki argümantasyonun iki biçimi ile iki düzeyi arasında ayrım
yapar.
Ahlaki argümantasyonun ilk biçimi, toplumunda yürürlükte olan
ahlaki bir kurala dayanılarak bir konuşmacının eylemi meşrulaştırıldı-
ğında ortaya çıkar. İkinci biçimi ise bir eylemin (veya bir kuralın) tar-
tışmada yer alan alternatifinden daha az acıya neden olduğu şeklinde
222
gerekçelendirilmesidir. Meşruluk ilk biçimde bir kurala başvurarak,

218 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 127.
219 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 137; ayrıca bkz. S. 145, S. 168.
220 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 223.
221 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 142.
222 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 132. İkinci argüman biçimi, negatif faydacılığın bir
türüdür. Bu kavram için bkz. K. R. Popper, Die offene Gesellschaft und ihre
Feinde, Bd. 1, Der Zauber Platons, Bern / München 1957, Anm. 6 zu Kapitel 5,
Anm. 2 zu Kapitel 9; bu konuda bir eleştiri için bkz. R. N. Smart, Negative Uti-
litarianism, in: Mind 67 (1958), S. 542 vd. Bununla birlikte Toulmin, olumlu bir
versiyonu da teorisiyle uyumlu bulur (bkz. St. E. Toulmin, a.g.e., S. 159 vd.).

102