Page 112 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

rın çoğunun nedenleri sıralarken bu tür kuralları öncül olarak göster-
mekten vazgeçmesi, önemli değildir. Konuşmacıların argümanları ör-
259
tük tasımdır.
Bilim teorisinde çok benzer bir sorun bulunmaktadır. Bu sorun,
açıklamalardaki doğa kanunlarının öncüller olarak mı yoksa çıkarım
kuralları olarak mı anlaşılması gerektiğine ilişkindir. Stegmüller, haklı
olarak, bu tartışmanın sözde bir tartışma olduğunu belirtmiştir. Hem
biri hem de diğeri pekâlâ mümkündür. 260

Bu, aynı zamanda etik için de geçerlidir. Aslında Hare ile birlikte
belirtmek gerekir ki, değerlendirici çıkarım kuralları olarak anlaşılan
ahlaki ilkeler mantıksal kurallardan farklıdır. Bu ilkeler normatif bir
içeriğe sahiptir ve kendilerine özgü bir şekilde gerekçelendirilmelidir-
ler.

Hare ile Toulmin arasındaki tartışmanın sözde bir tartışma olarak
nitelendirilmesi, bu tartışmanın değersiz olduğu anlamına gelmez. Sa-
dece tüm ahlaki ilkelerin, ahlaki argümantasyon kuralları olarak anlaşı-
labileceği değil; aynı zamanda çok sayıda ahlaki söylem kuralının da
ahlaki ilkeler olarak kavranabileceği farz edilebilir. Bunun önemli bir
anlamı vardır. Sadece ahlaki ilkeler olarak kabul edilecek kuralların,
pratik meselelere ilişkin olan rasyonel tartışmanın kuralları olarak da
261
pekâlâ gerekçelendirilebilir olduğu düşünülebilir.

259 Örtük tasım kavramı için bkz. R. George, Enthymematic Consequence, in: Ame-
rican Philosophical Quarterly, 9 (1972), S. 113-116; A. R. Anderson / N. D. Bel-
nap, Enthymemes, in: The Journal of Philosophy 58 (1961), S. 713-722; W. V.
O. Quine, Grundzüge der Logik, Frankfurt 1969, S. 240 vd. Aristoteles’te örtük
tasım kavramı için bkz. J. Sprute, Topos und Enthymem in der aristotelischen
Rhetorik, in: Hermes 103 (1975), S. 68 vd.
260 W. Stegmüller, Probleme und Resultate der Wissenschaftstheorie und Analytisc-
hen Philosophie, Bd. 1, Wissenschaftliche Erklärung und Begründung, Verbes-
serter Nachdruck, Berlin / Heidelberg / New York 1974, S. 98.
261 Bunun bir örneği Hare’in evrenselleştirilebilirlik ilkesi gibi görünmektedir.
Hare’in kendisi, bu ilkenin hem ahlaki yargıların mantıksal nitelikleri hakkında
bir tez ve dolayısıyla ahlaki argümantasyonun bir kuralı olarak, hem de (analitik)
bir ahlaki yargı olarak anlaşılabileceğinden bahsetmektedir. Bkz. R. M. Hare,
Freedom and Reason, S. 33.ꞏ

110