Page 113 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

3.3.4.2. Toulmin’in değerlendirici çıkarım kuralları doktrinine iliş-
kin bir başka sorun da onun meşruluğu sorunudur. Toulmin, ahlaki ar-
gümanların farklı düzeyleri ile biçimleri arasındaki ayrım gibi ahlaki
argümanların kurallarını da ahlaki söylemi betimleyerek bulduğunu be-
lirtir. “Bu açıklama, belirli türdeki etik soru ve argümanda iyi gerekçe-
lendirmenin kötü olandan ve geçerli argümanın geçerli olmayandan na-
sıl ayrıldığını görmemizi sağlar.” 262 Elbette, başka kurallara ve kalıp-
lara göre de argümantasyon yapmak mümkündür. Ancak kişinin o za-
man yaptığı şey, Toulmin’in dediği gibi, artık ahlaki argümantasyonla
263
ilgili olmayacaktır. Toulmin tarafından detaylandırılan kurallar ve
264
kalıplar, bu nedenle, ahlakın dil oyununu tanımlarlar. Bu oyuna ka-
tılmanın gerekli olup olmadığı ama, ki bu konuda Toulmin Hare’e ka-
tılır, mantıken ahlaki bir soru olarak sorulamaz. 265 Şayet bu soru cevap-
lanabilseydi, sadece etikte cevaplanabilirdi. Bu yüzden bu soruya etikte
cevap vermek isteyen bir kişi, cevabını önceden şart koşmak zorunda
kalacaktır.

Ahlaki argüman kurallarını gerekçelendirmek için Toulmin tarafın-
dan seçilen yöntem, ampirik tanımlayıcı olarak adlandırılabilir. Ampi-
riktir (veya betimleyicidir); çünkü Toulmin, kurallarına ahlaki argüman
pratiğinin bir betimlemesi yoluyla ulaşır. Bu betimleme, Hart’ın deyi-
266
miyle, dışsal bir bakış açısıyla yerine getirilir.
Toulmin’in yöntemi tanımlayıcıdır; çünkü fiilen ortaya çıkan çok
sayıda dil oyunundan birini, ahlak oyunu olarak seçer ve diğer tüm dil
oyunlarını bu nitelikten mahrum bırakır. 267 Bu betimleme ve tanımlama

262 R. M. Hare, a.g.e., S. 160.
263 R. M. Hare, a.g.e., S. 161.
264 Dil oyunları ve kurallar bağlamında “tanımlama” ifadesinin kullanımı için bkz.
L. Wittgenstein, Philosophische Untersuchungen § 205.
265 St. E. Toulmin, a.g.e., S. 162.
266 Bu kavram için bkz. H. L. A. Hart, The Concept of Law, Oxford 1961, S. 86 vd.
267 Toulmin’in başka bir gerekçelendirme biçimi kullanıp kullanmadığı sorulabilir.
O, kurallarını belirli bir amaca, yani kaçınılabilir olan acılardan kaçınmaya ve
ihtiyaçların ve çıkarların uyumlu bir şekilde tatmin edilmesine hizmet edecek
şekilde formüle eder. Ahlaki argümantasyon kurallarının belirli amaçlar için araç

111