Page 271 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

71
(5) Sistematik argüman, hem bir normun kanun metnindeki konu-
muna hem de bir normun diğer normlarla, amaçlarla ve ilkelerle olan
mantıksal veya teleolojik ilişkisine yapılan bir atıftır. Burada sadece
ikincisi ele alınır. Teleolojik ilişkiler devreye girdiğinde, sistematik-te-
72
leolojik bir argümandan söz edilir. Bu argümanlar teleolojik argüman-
tasyon çerçevesinde daha iyi ele alınmaktadır. Salt normlar arasındaki
mantıksal ilişkilerle ilgilenen argümanlar, dar anlamda sistematik argü-
manlar olarak kabul edilmelidir.

Dar anlamda sistematik argümanın en önemli türü, bir norm çeliş-
73
kisine gönderme yapmaktır. (R1)’in W ile yorumu (R1’), geçerli ola-
rak kabul edilmesi gereken R2 normuyla çelişiyorsa, (R1’)’den vazgeçi-
lir. Çelişkilere işaret edilmesi aslında sadece (R1’)’in biri hariç tüm yo-
rumlarının diğer normlar tarafından dışlanması halinde bir sonuç doğu-
rur. Bu, çok sık gerçekleşmez.

(6) Teleolojik argüman kavramının kapsamlı bir açıklaması, amaç
ve araç kavramlarının yanı sıra bu kavramlarla ilişkili olan irade, niyet,
pratik zorunluluk ve amaç kavramlarının da derinlemesine bir analizini
74
gerektirir.
Burada böyle derinlemesine bir analiz yapılmayacaktır. Kapsamlı
bir inceleme yapılmasa da bu çalışma için önemli olan teleolojik argü-
mantasyonun yapısına ilişkin bazı görüşlere yer vermek mümkündür.

71 “Dış sistem”den argümantasyon için bkz. K. Larenz, Methodenlehre der Rechts-
wissenschaft, S. 313.
72 Sistematik argümanlar ve teleolojik argümanlar arasındaki bağlantıya ilişkin krş.
K. Larenz, a.g.e., S. 315; K. Engisch, Einführung in das juristische Denken, S.
79.
73 Norm çelişkilerinden kaçınmaya ilişkin olan argümanlar, genel söylem kuralının
(1.1) uygulandığı durumlardır. Bkz. yukarıda S. 215 vd.
74 Böyle bir analiz için bkz. W. Stegmüller, Probleme und Resultate der Wissen-
schaftstheorie und Analytischen Philosophie Vol. 1, Wissenschaftliche Erklä-
rung und Begründung, Verbesserter Nachdruck, Berlin / Heidelberg / New York
1974, S. 518 vd.; G. H. v. Wright, On So-Called Practical Inference, Acta Soci-
ologica 15 (1972 / 73), S. 39 vd. Hukuk literatüründen eleştirel bir görüş olarak
bkz. R. Dreier, Zum Begriff der “Natur der Sache”, Berlin 1965, S. 103 vd.

269