Page 88 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

A’nın bahsedilen niteliklere haiz olması, a’nın iyi olduğu iddiasının
gerekçesi (reason)’dir. 159 PU, bu gerekçenin her durumda geçerli olma-
sını talep eder. Bu, “a iyidir” iddiası ile bunun hakkındaki gerekçemiz
arasında bir bağlantıyı bu şekilde tesis eder.

Bu bağlantı, bir şeyin belirli niteliklere haiz olmasının o şeyi “iyi”
olarak adlandırmak için bir neden oluşturduğunu ifade eden ahlaki bir
kuraldır. Neden kavramı ile kural kavramı arasındaki anlamsal bağ,
Hare’in şu ifadesiyle açıklık kazanır: “Bir şeyin belirli ahlaki niteliklere
haiz olmaması durumunda o şey hakkında ahlaki yargıda bulunuruz.
Dolayısıyla her iki görüş de belirli şeyler hakkındaki ahlaki yargıların
nedenlerle yapıldığını savunur ve neden kavramı, her zaman olduğu
gibi, bir şeyin başka bir şeyin nedeni olduğunu ortaya koyan bir kural
160
kavramını da beraberinde getirir.”
Ahlaki yargılarda varsayılan kural, pek çok farklı genellik derece-
sine sahip olabilir. Asla yalan söylememe kuralı yüksek bir genellik de-
recesine sahipken, kişinin eşine parasal meselelerde her zaman doğruyu
söylemesi kuralı düşük bir genellik derecesine sahiptir. 161

159 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S. 21.
160 Bkz. R. M. Hare, a.g.e., S. 21. M. G. Singer’ın “Etikte Genelleştirme (Generali-
zation in Ethics)” adlı kitabındaki görüşleri Hare’in tezine çok benzerdir. “Ge-
nelleştirme ilkesi, [Hare’in evrenselleştirilebilirlik ilkesine tekabül eder] iddia
ediyorum ki, her tür ahlaki yargıda yer alır veya varsayılır; çünkü özel olarak
ahlaki anlamlarında ‘doğru’, ‘yanlış’ ve ‘olması gereken’ gibi özel ahlaki terim-
lerin anlamı ahlaki yargının temel taşıdır. Bu aynı zamanda ahlaki gerekçelen-
dirmenin de temel bir özelliğidir, çünkü ahlaki bir yargı için neden göstermeye
yönelik her girişimde bu şart koşulur. Bu yüzden bu, neyin ahlaki bir yargı olarak
sayılabileceğini belirler. […] Buradan, nedenlerden ayrı olarak bir ahlaki yargı
türünün ve ahlaki nedenlerden ayrı olarak da genelleştirme ilkesinin var olama-
yacağı sonucu çıkar.” (M. G. Singer, Generalization in Ethics, New York 1961,
S. 34). Singer’a göre PU başka bir işlevi daha yerine getirir: Bir A kişisinin bir
B kişisinden farklı davranacağını ortaya koyan ispat yükü, A ile B arasındaki
önemli bir ayrımı oluşturur (M. G. Singer, a.g.e., S. 31). Bu noktaya daha sonra
tekrar gelinecektir.
161 Bkz. R. M. Hare, Freedom and Reason, S. 39 vd. Genellik kavramı hakkında
ayrıca bkz. R. M. Hare, Principles, in: Proceedings of the Aristotelian Society 73
(1972 / 73), S. 2 vd.

86