Page 89 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Hare, tüm bu kuralları ahlaki ilkeler olarak adlandırır. 162 Ahlaki il-
kelerde genellik derecesinden ziyade önemli olan evrensel olmalarıdır,
163
yani özel isimler gibi tekil ifadeler içermemeleridir. Böyle bir kuralı
hemen formüle etmek çoğu zaman mümkün değildir. Bu durumlarda
yine de a gibi olan tüm durumlarda a gibi bir eylemde bulunulması ge-
rektiğini söylemek en azından mümkündür. 164 Bu, zaten bir kuraldır.
Böyle bir kural “asgari kural” olarak adlandırılabilir.

Birkaç yaygın mantıksal işaretin kullanılması Hare’in tezini daha
anlaşılır kılabilir. “İyi”nin kullanımına dayanak olan kurallar için şu
165
formül ileri sürebilir:
(x) (F1x  F2x  . . . Fnx  iyi x)

PU’nun talebi, değer yargılarının doğru olabilmeleri için mantıksal
olarak betimleyici ifadelerle birlikte böylesi kurallardan çıkartılmaları
gerektiği şeklinde formüle edilebilir. Bu nedenle doğru değer yargıları
şu çıkarıma dayanır: 166

.(1) (x) (F1x  F2x  . . . Fnx  iyi x)
.(2) F1a  F2a  . . . Fna

162 Bkz. R. M. Hare, Freedom and Reason, S. 30 vd.
163 Bkz. R. M. Hare, Principles, S. 4.
164 Bkz. R. M. Hare, Universalisability, in: Proceedings of the Aristotelian Society
55 (1954 / 55), S. 306 vd. “a gibi” gibi bir ifade her zaman ayrı bir sabit bileşen
olmaksızın dönüştürülebilir. Bunun için hiçbir ifade hazırda yoksa, yeni bir tane
oluşturmak mümkündür (bkz. R. M. Hare, Freedom and Reason, S. 11).
165 “F 1”–“F n” herhangi bir betimleyici yüklemi temsil eder. “(x)” tümel niceleyici
(bütün x’ler için geçerlidir, […]), “x” tekil değişken, “” tümel evetleme (ve),
“” koşul kipidir (ise). Yaygın olarak kullanılan “içerme” ifadesi yerine “koşul”
ifadesinin kullanılmasının nedenleri hakkında bkz. W. V. O. Quine, Grundzüge
der Logik, Frankfurt a. M. 1969, S. 38 vd., S. 62 vd. Ayrıca, G. Patzig, Sprache
und Logik, in: G. Patzig, Sprache und Logik, Göttingen 1970, S. 20 vd. Böyle
bir kurala, “Tüm x’ler için; eğer x bir çilek ise ve büyük ve sulu ve kırmızıysa, o
zaman x iyidir” örnek olarak verilebilir.
166 Bkz. R. M. Hare, The Language of Morals, S. 145 vd.: “İnsanın karakteristik
özelliklerine ilişkin bir ifade (küçük veya olgusal önerme), insanları ahlaki olarak
yargılamak için bir standardın (büyük önerme) özel hale getirilmesiyle birlikte,
o insan hakkındaki ahlaki bir yargıya neden olur.”

87