Page 85 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

eski görüşlerinin bir modifikasyonu değil, aynı zamanda Austin’in düz-
söz edimleri ile edimsöz edimleri arasında yaptığı ayrımın bir eleştiri-
sini de içermektedir. Bu eleştiri, Strawson’ın daha önce bahsettiği eleş-
tiriye uygundur. 149 Hare’in sadece frastik olarak adlandırdığı şey, Aus-
tin’e göre düzsöz edimine dahildir. Hare’e göre tropik olan Austin’in
edimsöze atadığı şeyin bir parçasıdır. Bir eylemin ahlaken değerlendi-
rilmesi, o eylemin yalnızca yapılmış olanın düzeyinde değil, aynı za-
manda söylenmiş olanın düzeyinde tasvir edilmesine göre farklılaşır.
İlk durumda bir değer yargısı, ikinci durumda ise betimleyici bir ifade
dile getirilir.

Hare’in ve Strawson’ın görüşlerinin Austin’inkilere göre belirgin
bir avantajı vardır. Austin’in eleştirinin iki boyut kuramına göre doğru-
luk ve yanlışlık boyutunda değerlendirmenin konusu düzsözsel anlam-
dır. Yukarıda da açıklandığı gibi, bu boyutta da olgusal iddialar ve tav-
siyeler gibi eleştirisinde ortaklıklar olsa da yine de önemli farklılıklar
da bulunur. Bu nedenle, düzsözsel anlam bakımından da bu tür farklı
söz edimlerini ayrıştırmak mantıklıdır. Bu yüzden, aşağıda Hare’in ve
Strawson’ın analiziyle devam edilecektir.

Bir başka eleştiri de Hare’in kuralcılığına yöneltilmiştir. Bu doğ-
rultuda Warnock, ahlaki ifadelerin her zaman tavsiye eden veya emre-
den ifadeler olarak kullanılmadığına işaret eder. Ahlaki ifadelerle çeşitli
150
söz edimleri yerine getirilebilir. Buna katılmak mümkündür. Değer
ve yükümlülük yargılarını, iddia etme söz edimiyle ifade etmek esa-
sında mümkündür. Ancak bu, kuralcılığın çürütülmesi anlamına gel-
mez. Kuralcılık tezi, “esas kullanımında ahlaki yargılar[ın], davranış-
lara rehberlik etme işlevine sahip olduğu” 151 nu söyler. Bu işlev, çok

yarattığı şeklinde itiraz edilebilir. Bu zorluktan dolayı aşağıda “e” gibi bir ope-
ratörün kullanımından kaçınılmıştır.
149 Bkz. P. E. Strawson, Austin and “Locutionary Meaning”, S. 60 vd.
150 G. J. Warnock, Contemporary Moral Philosophy, S. 34 vd. Ahlaki ifadelerin kul-
lanım çeşitliliği hakkında yine bkz. P. H. Nowell-Smith, Ethics, S. 98.
151 R. M. Hare, Freedom and Reason, S. 70.

83