Page 72 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BÖLÜM 4

PARAGRAFLARIN ORGANİZE EDİLMESİ

“Her paragrafı dört kez yazıyorum: bir kez anlamımı yazmak amacıyla, bir kez dışarıda
bıraktığım herhangi bir şeyi eklemek için, bir kez gereksiz görünen herhangi bir şeyi çıkar-
mak için ve bir kez de her şeyi sanki daha yeni düşünmüşüm gibi araştırmak için.”
(Margery Allingham)
Çok az insan kelimelerini veya zekâsını paragraflara harcar. Stanley Fish’in popüler olmayı
hak eden How to Write a Sentence: And How to Read One adlı çalışmasında, cümleler, bü-
tün kitapların kendileri hakkında yazılmış olmasını sağlar denilmektedir. Ama bir paragraf
nasıl yazılır ve nasıl okunur? Sorular, dayanılmaz derecede sıkıcı görünmektedir, bunların
asıl yerleri kompozisyon üzerine kasvetli bir okul kitabının sayfalarıdır. Cümlelerin güzelli-
ğinden ve gücünden ilham almak kolaydır. Sadece Henry David Thoreau’yu okumak gere-
kir: “Bir cümle, yazarı kalem yerine saban tutsaydı, sonuna kadar derin ve dümdüz bir saban
izi çizebilirmiş gibi okunmalıydı” [“A Week on the Concord and Merrimack Rivers”, içinde:
Writings of Henry David Thoreau, cilt 1 (New York: AMS Press, 1968), s. 109-10)]. Parag-
rafa böyle bir bağlılığın olup olmadığını görmek için boş yere baktım. Modern English Usa-
ge (Modern İngilizce Kullanımı) adlı çalışması hâlâ yayımda olan Fowler bile paragrafa
sadece mütevazi bir rol vermiştir: “Paragrafları oluşturmanın amacı okuyucuyu dinlendir-
mektir. Yazar paragrafla şöyle der: ‘Anladın mı? Eğer öyleyse bir sonraki noktaya geçece-
ğim.’”
Dikkat etmemek adil değildir. Ne de olsa cümleler yalnızca paragrafların ham maddesidir,
önemli bir fikrin şekillendirildiği ve aktarıldığı ipliklerdir. Tek bir cümleyi bile ciddi bir
şekilde düzenlemeye çalışan herkes bunu bilir. Bir fikrin ya da bir bilgi koleksiyonunun
şekli için önemli olan tek tek cümlelerin değil bir bütün olarak paragrafın mimarisidir. Bir
cümleyi düzgün bir şekilde düzenlemek, ondan önce ve sonra gelen cümlelerle üslup ve
kavramsal olarak uyumlu hâle getirmeyi gerektirir. Özdeyiş sahipleri (aforizmacılar) dışın-
daki herkes için en önemli düşünce birimi cümle değil paragraftır.
Abartıyorum ve bu sözler, cümlelerle ilgili bölümde peşimi bırakmayacaktır. Ama uma-
rım mesele iyi anlaşılmıştır. Gerekçeli kararlarda özellikle analize ayrılan bölümlerde temel
düşünce birimi cümle değil paragraftır.
4.01 TANIM
Paragraflarla ilgili problemlerden biri tanımlanmasındaki güçlüktür. Oxford İngilizce Sözlük
aşağıdaki tanımı vermektedir: “Bir metnin, genellikle birkaç cümleden oluşan, belirli bir
konuyla ilgili ayrı bir pasajı veya kısmı...” Pratik açıdan bu tanım pek yararlı değildir. İlk
satırının girintili olması dışında pasajı “farklı” yapan bir şey var mı? Paragraf bir bütün

53