Page 255 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

240 12. Ara

15
argümanlar. MacCormick’in kuramı, Hukuki Muhakemede Üç C Kuramı şu şekilde
(yeniden) etiketlenebilir: dilsel uyumdan, hukuki ilkeler arasında ilkeli, kıyas-uyumlu
tutarlılık arayışına ve nihayetinde, hukukun değer yüklü toplumsal sonuçlarına.
Hans Kelsen’in temel normuna (Grundnorm) veya H. L. A. Hart’ın tanıma kuralına
kıyasla, hukukun nihai öncüllerini özetleyen MacCormick, destekleyici nedenler kavra-
mını ortaya koymaktadır. Bunlar, “esasen değerlendirici ve dolayısıyla bir dereceye
kadar öznel olan sonuçsalcı argümanlara” atıfta bulunarak, “[hukuk] sisteminin geçerli-
16
lik ölçütlerini kabul etme nedenleri”dir. MacCormick ayrıca, Robert S. Summers’ın iki
tür somut neden tipolojisindeki haklılık nedenleri ve hedef nedenleri olmak üzere iki
kategorinin esasen “aynı madalyonun iki yüzü” olduğunu savunmaktadır. Bilindiği
17
üzere Ronald Dworkin, bir bireyin hukuki ilkelere dayanan haklarının, kolektif hedeflere
dayanan sosyal politikalar üzerinde hukuken baskın olduğunun tanınması gerektiği
argümanını ileri sürmüştür. MacCormick’e göre, teleolojik veya sonuçsal nedenler her
zaman değer yüklü haklılık nedenlerine dönüştürülebileceği gibi bunun tersi de söz
konusu olabilir. Kurumsal bir hukuk kuramı, Kelsen’in veya Hart’ın analitik hukuki
pozitivizmine göre değer yüklü argümanlara daha açık görünmektedir.
18
MacCormick’in hukuki akıl yürütmeye yönelik üç bölümlü yaklaşımı, tümdengelim-
li dilsel uyum için çabaladığı ilk aşamasında, eşbiçimcilik odaklı eşbiçimli hukuk kura-
mı ile; bir dizi hukuki ilke arasından hukuki tutarlılığa ulaşma arayışına ilişkin ikinci
aşamasında tutarlılık hukuk kuramı ile; üç ardışık alternatif artık yukarıdakinden biraz
daha az katı bir biçimde tanımlanmış olsa bile, hukukun dışsal toplumsal sonuçlarının
önemli kabul edildiği son analiz aşaması olan üçüncü aşamasında ise, pragmatist terim-
ler kapsamında sosyal sonuççuluğun pragmatizm odaklı yaklaşımı ile iyi uyuşuyor
görünmektedir. Yine de üç yaklaşımın temel ilkeleri şu anda bile mevcuttur: ilk aşama-
da hukuki dilbiliminde ve biçimsel tümdengelim mantığında içkin olarak var olan bağ-
lantı ; ikinci aşamada, değer yüklü bir dizi hukuki ilke veya standart arasında hukuki
19

15 Maccormick’in hukuki akıl yürütme konusundaki erken dönem anlatısının kısa bir özeti için bkz.
MacCormick, Legal Reasoning and Legal Theory, s. 250-251. Karşılaştırma için: daha sonraki öze-
ti: “Uyum ve tutarlılık için böyle bir testten sonra bir dava hâlâ açık olduğunda argümanın kesin
veya bağlayıcı noktası, sonuçlarla ilgili bir argümandır...” MacCormick, Rhetoric and the Rule of
Law, s. 104. (İtalik vurgu sonradan eklenmiştir.)
16 MacCormick, Legal Reasoning and Legal Theory, s. 64, 106.
17 MacCormick, Legal Reasoning and Legal Theory, s. 117-120 (madeni para metaforu s. 120’de);
karşılaştırma için: Summers, “Two Types of Substantive Reasons: The Core of a Theory of Com-
mon-Law Justification” (“İki Tür Somut Neden: Anglo-Sakson Hukukunun Gerekçelendirilmesi
Kuramının Özü”), eserin birçok yerinde.
18 Institutions of Law adlı eserinde MacCormick, Kelsen ve Hart’a göre hukuki pozitivizme karşı
eleştirel bir duruş sergilemekte ve kendi düşüncesini post-pozitivist bir hukuk felsefesi olarak ad-
landırmaktadır. MacCormick, Institutions of Law, s. 279: “Bu kitabın kurumsal bir hukuk kuramı
sunduğunu ve bu kuramın hem kendi iddialarıyla ‘hukuki pozitivistler’ tarafından daha önce ileri
sürülen bazı düşünce parçalarından, hem de ‘doğal hukuk’ kuramcılığından türetilen diğer düşünce-
lerden ilham aldığını söylemek belki de en mantıklı olanıdır. Pozitivist karşıtı olmasa da post-
pozitivisttir.”
19 Rhetoric and the Rule of Law, s. 49-77’de “Defending Deductivism” (“Tümdengelimciliği Savun-
mak”) MacCormick, kararın açık gerekçesi daha az biçimsel terimlerle verilmiş olsa bile, tümden-
gelimli, silojistik akıl yürütme modelinin hukukun doğasında var olan yapıyı tanımladığı yönündeki