Page 87 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

72 3. Tutarlılık Hukuk Kuramı: Hukukun Kurumsal ve Toplumsal Kaynaklarından Elde Edilen …

Yukarıdaki şekilde görüldüğü üzere, tamamen aynı hukuk kuralları veya ilkeleri bir-
kaç farklı tutarlılık şemasının bir parçası olarak kullanılabilir. Şekilde, Sx2 ve Sp3 kuralla-
rı veya ilkelerinin her ikisi de bir yandan bir sözleşmenin taraflarının meşru çıkarlarının
korunması, diğer yandan ise tarafların başlangıçtaki niyetlerinin korunması ile uyumlu
iki farklı anlatı yapısına destek sağlayabilmektedir.
Dilin sentagmatik ve paradigmatik boyutlarının analizi, elbette ister hukukun nasıl
anlamlandırılacağına ve yorumlanacağına dair bilimsel bir kuram, bir dizi hukuki
argümantasyon cümlesi, isterse Oz Büyücüsü’nün dünyasında Alice Harikalar Diya-
rı’nda ya da J. K. Rowling’in berrak hayal gücü akışındaki Hogwarts Cadılık ve Bü-
yücülük Okulu’nda meydana gelebilecek tuhaflıklar ile uğraşıyor olalım, herhangi bir
anlatı modeline uygulanmak üzere genişletilebilir. Anlatı kalıbı veya anlatı yapısı
burada belirleyici bir role sahiptir ve anlatının konusuna göre değişecektir. Gördüğüm
kadarıyla, bir anlatı kalıbı ya da anlatı yapısı kavramı artı bir dizi dilsel göstergenin
birlikte yorumlandığında anlam kazanacağı düşüncesi, Alexy ve Peczenik’in yukarıda
yazdıklarının aksine, söz konusu konuyu çarpıtmadan biçimselleştirilemez ya da ni-
celleştirilemez. Bunun yerine, tutarlılık kavramı konuya nitel bir yaklaşımı gerektir-
mektedir ve bu görevde sembolik konuşmanın kullanılmasından tamamen kaçınıla-
maz. Yine de eğer mümkünse Dworkin’in aşırı mecaz yükleme yaklaşımından kaçı-
nılmalıdır.

3.6 Hukukun Tutarlılık Kuramının Eleştirel Bir Değerlendirmesi

3.6 Hukukun Tutarlılık Kuramının Eleştirel Bir Değerlendirmesi
Hukukun tutarlılık kuramında, hukuki analiz çerçeveleri arasındaki alternatifleriyle
karşılaştırıldığında göz önünde bulundurulması gereken iki temel özellik bulunmaktadır.
İlk olarak, hukukun tutarlılık kuramı, hukukun çeşitli kurumsal ve kurumsal olmayan
kaynaklarının hâkimin veya diğer görevlinin hukuki takdir yetkisine ilişkin normatif
etkisini kabul eder ve çeşitli hukuki kaynakları yürürlüğe koyar ki bu iyi bir şeydir.
Kabul edilen hukuki kaynaklar kataloğu, yukarıda ele alınan eşbiçimli hukuk kuramına
göre önemli ölçüde daha geniştir.
İkinci olarak, tutarlılığa dayalı yaklaşım, eşbiçimli kuramdan farklı olarak iki olgu-
dizilimi arasında eşbiçimli bir ilişki olmadığı durumlarda hukuki karar verilen çetin
davaları da kapsar. Bunlar da benimsenen anlatı kalıbı altında aynı karşılıklı eşleşme,
karşılıklı destek, ortak uyum, uyumsuzluk olmaması ve/veya paylaşılan uyum ölçütlerine
tabidir. Ayrıca hukukun tutarlılık kuramı, en azından Perelmancı yeni retorik altında
hukuki argümantasyon kuramının temel unsurlarıyla birleştirilebilir.
Hukuktaki tutarlılık kavramıyla ilgili sorun, en azından Dworkin’in hukuktaki her
şeyi kapsayan tutarlılık arayışına uygun olarak tasarlanmışsa, kavramın derinden inşai
doğası ve bunun sonucunda hukuki takdirin sonuçlarına ilişkin kontrolün olmayışı ile
ilgilidir. Hukuki bütünlüğe, “geçmiş siyasi kararların en iyi inşai yorumu” olarak ulaş-
ma yönündeki Herkülcü tutku ile yönlendirilen bir hâkimin ileri sürdüğü tek bir doğru
cevap iddiası, bilim felsefesindeki Duhem-Quine Tezi’nde anlatıldığı ve benzer biçimde
hukuk alanına da genişletildiği üzere hukukun doğası gereği tartışılabilir ve açık niteli-
ğine atıf yapılarak her zaman sorgulanabilir.