Page 91 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa
P. 91

76           4. “Aşikâr ile İrrasyonel Arasında”: Yeni Retorik ve Hukuki Argümantasyon Kuramı

                            Yine de bilim camiası Kuhn’un açıkça kabul ettiği gibi ancak çok daha sonra keşfe-
                         dilebilecek olan, dünyanın bilimsel yasaları ve olguları konusunda toplu olarak yanılı-
                         yor olabilir. Katolik Kilisesi tarafından sürdürülen skolastik yapılar ile on yedinci yüz-
                         yılın başındaki yeni, bilimsel ve deneyci dünya görüşü arasındaki şiddetli çatışma buna
                         iyi  bir  örnek  teşkil  ediyor.  Bilindiği  üzere,  Galileo  Galilei,  İtalyan  Engizisyonunun
                         önünde, Katolik Kilisesi’nin doktrinindekinin tam tersine, Dünya’nın Güneş’in etrafın-
                         da döndüğü yönünde gök mekaniği üzerine yaptığı bilimsel keşiflerin geçerliliğini açık-
                         ça yalanlamak zorunda kalmıştır. Mantık ve matematik yasaları gibi bilimsel akıl yü-
                         rütmenin temelleri bile bilimdeki bu tür bilimsel devrimlere ya da çatlaklara karşı ta-
                         mamen bağışık ya da korunmuş değildir. Aslında, bazı a priori mantık kavramlarının
                         yalnızca belirli bir mantık sistemi ile ilgili olarak yanlış veya doğru olduğu kanıtlanmış-
                         tır.
                            Herhangi bir pragmatik hukuk anlatımı, dil ve dünya arasında geçerli olabilecek ya
                         da  olmayabilecek  herhangi  bir  eşbiçimli  ve  resim  ilişkisinin  önemini  azaltan  bir  dizi
                         ölçüt içermektedir. Aynı şekilde pragmatizm, tutarlılık kuramının savunduğu gibi huku-
                         kun kurumsal ve toplumsal öncülleri arasında metinsel tutarlılığın önemini reddetmek-
                         tedir. Pragmatik öncüllere göre ilkeli hukuki karar alma, hukukun nasıl anlamlandırıla-
                         cağı ve yorumlanacağı konusunda daha dünyevi bir anlayışa yer açarak geri çekilmek
                         zorundadır.
                                  2
                            Bu nedenle, hukuki argümantasyona pragmatik bir yaklaşım aşağıdaki türden öl-
                         çütlere  vurgu  yapmaktadır:  (a)  yeni retoriğe  göre,  konuşmacının  öznel  bir  düşünce
                         kurgusu olarak tanımlanmış olan, hedeflenen evrensel kitlede muhakeme yöntemleri-
                         nin ve sonuçlarının onaylanması veya onaylanmaması, (b) felsefi konvansiyonalizme
                         göre topluluk üyeleri arasında bazı sosyal olguların hukuki öneme sahip olduğuna dair
                         ortak kabulün veya tanınmanın veya söz konusu etkiyi sağlayacak bir dizi karşılıklı
                         beklenti  ve  iş  birliğine  dayalı  eğilimin  varlığı  olarak  tanımlanan,  toplumdaki  köklü
                         pratikler ve uygulamalar, veya (c) toplumsal sonuççuluğa göre hukukun toplumdaki
                         ekonomik  veya  diğer  dış  etkilerinin  arzu  edilebilirliği.  Her  üç  hukuki  pragmatizm
                         türünde de hukuk kavramı gökyüzüne yükselen idealist metafizik pahasına hukukun
                         dilsel  ve  toplumla  uyumlu  ilkeleriyle  iç  içe  geçmiştir.  Buna  ek olarak, (d)  radikal
                         kararcılık,  hukukta  pragmatizmin  yaygın  olarak  tanımlanan  dördüncü  örneği olarak
                         kabul edilebilir.
                            Toplumsal sonuççuluk ve durum kararcılık, felsefi pragmatizmle saf ve yalın en be-
                         lirgin bağlantılara sahiptir. Yeni retorik ve hukuki teamülcülük için pragmatizmle bağ-
                         lantı,  hukuki  argümantasyonda  hukuk  camiasına  verilen  rolle  sağlanır.  Bu  bölümde,
                         yeni  retoriğe  odaklanacağım.  Felsefi  pragmatizmden  etkilenen  muhakemenin  diğer
                         türleri daha sonra ele alınacaktır.





                         2   Hukuki akıl yürütmenin ilkeli ve pragmatik kuramları üzerine; karşılaştırma için: Spaak, Guidance
                            and Constraint (Rehberlik ve Kısıtlama), s. 83-92. Spaak, H. L. A. Hart’ın hukuk alanında kâbus ve
                            asil rüya ikilemini yeniden canlandırıyor gibi görünüyor. Karşılaştırma için: Hart, “American Ju-
                            risprudence through English Eyes: The Nightmare and the Noble Dream” (“İngiliz Gözünden Ame-
                            rikan Hukukbilimi: Kâbus ve Asil Rüya”), çalışmanın birçok yerinde.
   86   87   88   89   90   91   92   93   94   95   96