Page 114 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

2.7 Ahlaki Muhakemede Destek 95

Karşılaştırma için: Tammelo 1971, 51 ve 57-58; 1980, 35 ve 1977, 134-135; Feinberg
1975, 116 ve Nowell-Smith 1973, 320 ve devamı. Rawls (1971, 3) aksi yönde görüş
ifade etmiştir.
Bu, yalnızca en iyi şekilde dengelenmiş etik kuramın, mümkün olduğunca çok sayıda
ahlaki koşulla ve mümkün olduğu kadar çok sayıda tutarlı muhakeme ölçütüyle ilgili
hususların desteğine sahip olan kuramın bir bileşenidir (karşılaştırma için: yukarıdaki
bölüm 2.4.2 ve aşağıdaki bölüm 4.1). Ahlaki olarak ilgili koşullar sadece adaletle ilgili
olmayıp aynı zamanda faydacı ahlak, ahlaki ilkeler, haklar ve yükümlülükler, erdemler
vb. ile de ilgilidir.
Adalet yargıları ve genel olarak ahlaki yargılar hem olgusal ölçütlere hem de tartma
eylemlerine dayanır. Bunlardan ilki kavramın kuramsal anlamını, ikincisi ise pratik
anlamını belirler. Bilişselciler ilkine, bilişselci olmayanlar ise ikincisine vurgu yapar.
Bizim bir senteze ihtiyacımız vardır.

2.7 Ahlaki Muhakemede Destek

2.7 Ahlaki Muhakemede Destek
2.7.1 Ahlaki Muhakemedeki Boşluklar ve Sıçramalar

Ahlaki muhakeme, genellikle kişinin farklı nedenleri ve karşı argümanları sunduğu,
tarttığı ve dengelediği bir tür diyalog oluşturur. Bununla birlikte, kişi muhakemenin
nihai sonucunu karşı argümanlardan daha ağır basan ve bunlarla rekabet hâlinde
olan nedenlerin mantıksal bir sonucu olarak sunabilir. Ancak mantıksal doğruluğa
ulaşmak için çoğu kez muhakemenin karmaşık bir dizi ek öncül ile tamamlanması
gerekir.
Önceki bölümlerde, bir dizi makul ancak mantıksal olarak yanlış muhakeme örnek-
leri bulunmaktadır. Ayrıca bunlardan bazılarının nasıl mantıksal olarak gerçek çıkarım-
lara dönüştürüleceğini gösteren örnekler de bulunmaktadır.
Ahlaki bir yargıda bulunan bir kişi, örneğin aşağıdaki muhakemeyi yapabilir:

Öncül 1 B başkalarına zarar vermez.
Öncül 2 B genellikle başkalarına yardım eder.
Sonuç B iyi bir insandır.
Muhakemede bir boşluk vardır. Bunu mantıksal olarak doğru hâle getirmek için boşluk
en az bir dizi ek öncül ile doldurulmalıdır. Örneğin aşağıdaki çıkarım oluşturulabilir:
Öncül 1 B başkalarına zarar vermez.
Öncül 2 B genellikle başkalarına yardım eder.
Öncül 3 Eğer B başkalarına zarar vermiyorsa ve onlara yardım ediyorsa, o zaman B iyi bir
insandır.
Sonuç B iyi bir insandır.
Ahlaki yargıda bulunan kişi 3. öncülü oluşturduğunda, daha önce de belirtildiği
üzere, bazı ahlaki ölçütlere dikkat etmeye ve diğerlerini (B’nin çalışma, sözlerini