Page 118 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Bölüm 3
Hukuki Muhakemenin Rasyonelliği

3.1 Hukuki Muhakeme Desteği. Giriş ve Bir Örnek

3.1 Hukuki Muhakeme Desteği. Giriş ve Bir Örnek
3.1.1 Hukukun Değişmezliği. Hukuki Muhakemenin Kapsamlı
Olarak Desteklenmesi

Bölüm 2’de, ahlaki muhakemenin keyfiliğini kısıtlayan çeşitli durumları ele aldım.
1. Ahlaki bir ifade genellikle bir dizi öncülün mantıksal olarak gerçek bir sonucu olarak
sunulabilir. Bu öncüllerin (a) dilsel olarak düzgün ve (b) mantıksal olarak uyumlu
olup olmadığı da sorgulanabilir.
2. Ayrıca öncüllerin yeterince tutarlı olup olmadığı da sorgulanabilir.
3. Son olarak, farklı bireyler ahlaki soruları tarafsız ve bir başka şekilde objektif olarak
tartışabilirler.
Sonuç olarak, rasyonelliğin üç farklı gereksinimi olan sonucun mantıksal ve dilsel
olarak geçerli olması (mantıksal/dilsel rasyonellik), yüksek düzeyde tutarlı bir dizi ifa-
deden çıkarılmış olması (esas/destekleyici rasyonellik) ve mükemmel bir söylemde
çürütülememesi (söylemsel rasyonellik) gereksinimini ortaya koydum.
Rasyonelliğin bu gereksinimleri böylece ahlaki muhakemenin keyfiliğini kısıtlamak-
ta, ancak tamamen ortadan kaldırmamaktadır. Birbiriyle uyumlu olmayan ahlaki ifade-
ler, aynı zamanda, rasyonelliğin gerekliliklerini yüksek bir düzeyde karşılayabilirler. Bu
olgusal gerçeklik, ahlaki muhakemeden daha öngörülebilir olan hukuki muhakeme
ihtiyacını açıklar.
Hukuk, ahlaktan daha istikrarlı, daha “değişmez”dir. Hukuki kararlar, salt ahlaki ka-
rarlardan daha öngörülebilirdir. Bunun nedeni, hukuki muhakemenin salt ahlaki muha-
kemeden daha kapsamlı bir dizi makul öncül tarafından desteklenmesidir. Bu destek;
kanunlar, hukukun toplumsal olarak yerleşik diğer kaynakları ve bazı geleneksel muha-
keme normları hakkındaki çok sayıda ifadeyi içerir.
Nispeten değişmez olan kanun böylece hukuki muhakemeyi daha öngörülebilir hâle
getirdiğinden hukuki konularda uzlaşma şansını artırmaktadır. Bununla birlikte, huku-
kun daha fazla değişmez olması, daha az keyfi olması ile mutlaka aynı şey değildir.
Adil olmayan ancak katı bir kanun hem son derece keyfi hem de son derece değişmez