Page 151 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

132 4. Ahlaki ve Hukuki Muhakemenin Nihai Gerekçesi

Bazı etkili tutarlılık kuramlarınca daha genel ifadelerin, destekledikleri daha az genel
olan ifadelerde tutarlılık yarattığı varsayılmaktadır. Neil MacCormick’in hukukta nor-
matif tutarlılık anlayışına göre (1984, 235 ve devamı) bazı ilkeler birtakım hukuk kural-
larını destekler ve böylece bu kuralları tutarlı hâle getirir.
Savigny (1814, 22) de “(öncü ilkelerden) yola çıkarak tüm hukuki kavram ve hükümlerin iç
bağlantısını ve ilişki türünü tespit etmek bilim alanımızın en zor görevlerinden biridir ve aslında
çalışmalarımıza bilimsel karakterini veren de budur” şeklinde konuya vurgu yapmıştır.
Öte yandan, diğer bazı kuramlar, belirli veri ifadelerinin genel kuramları tutarlı hâle
getirdiğini varsaymaktadır. Nicholas Rescher’e göre bir önerme ancak ve ancak uyumlu
verilerden çıkarılıyorsa doğrudur. Ancak erişilebilir veri ifadeleri dizisinin tümü, en az
iki nedenden dolayı uyumsuz olacaktır. Birincisi, her zaman bir hata olasılığı vardır.
İkincisi, birbiriyle rekabet hâlindeki bilimsel yöntem kuramlarından hangisinin uygu-
landığına bağlı olarak uyumsuz veriler elde edilebilir. Bu nedenle Rescher, (uyumsuz)
veri dizisinin özünde olan, maksimum uyuma sahip çeşitli alt dizileri belirlemiştir. Bun-
lardan bazıları tercih edilecektir. Bir p önermesi tercih edilen tüm maksimum uyuma
sahip veri alt dizilerinden her zaman çıkarılıyorsa verilerle maksimum düzeyde tutarlı-
dır (Rescher 1973, 169 ve devamı). Dolayısıyla tercih edilen veri alt dizilerinin, bu
önermeyi desteklediği söylenebilir.
Ronald Dworkin’in hukukun “bütünlüğü” (diğer adıyla tutarlılık) kuramı, MacCor-
mick’in ilkelerin kuralları tutarlı hâle getirdiği fikrini içermektedir. Bununla birlikte,
Dworkin’in kuramı daha genel görünmektedir. Bir hukukçuyu, bir roman serisi yazan
bir romancı ile karşılaştırmaktadır. Her romancı ve her hukukçu, yaptığı eklemeleri
yalnızca genel ilkelere değil, kendisine verilen tüm materyale, haleflerinin ne gibi ek-
lemeler yapmak isteyeceğine veya yapabileceğine ilişkin tahminlere ve kendi bağımsız
değer yargılarına uygun hâle getirmeyi amaçlar (karşılaştırma için: Dworkin 1986, 225
ve devamı).

4.1.2 Tutarlılık Kavramı ve Ölçütleri

Şimdi, tutarlılık kavramını ve ölçütlerini analiz etmek istiyorum. Sunum sırası şu şekil-
de olacaktır: İlk olarak, kavram belirsiz olsa da tutarlılığın ana fikrini ifade edeceğim.
İkinci olarak, bir kuramın tutarlılığını belirlemek için birbirine karşı tartılması ve denge-
lenmesi gereken bazı ölçüt ve ilkeleri sunacağım.
Tutarlılık ana fikri veya kavramı şu şekilde ifade edilebilir.
Belirli bir kurama ait ifadeler ne kadar mükemmel bir destekleyici yapıya yaklaşırsa kuram o
kadar tutarlı olur.
Tutarlılık ve destek arasındaki bağlantı ile ilgili olarak karşılaştırma için: Peczenik
1983, 88 ve devamı; Aarnio 1987, 198 ve devamı.
“Kuram”, “destek”, “destekleyici yapı” ve “daha iyi destek” terimlerinin anlamının
açıklanması gereklidir.
1. “Kuram” sözcüğü burada, hem tanımlayıcı (örneğin ampirik) kuramları hem de
normatif veya değerlendirici kuramları (norm sistemleri veya değer sistemleri) kap-
sayan geniş bir anlamda kullanılmaktadır.