Page 153 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

134 4. Ahlaki ve Hukuki Muhakemenin Nihai Gerekçesi

Rakamlardan bahsettiğimizde, karşımıza iki soru çıkmaktadır. Birincisi, tek ifade
nedir? İkincisi, sayıca çok ancak önemsiz ve muhtemelen tekrar eden ifadeler nasıl ele
alınmalıdır? Birinci soru, diğerlerinin yanı sıra, kuramın konusuna bağlı olarak birçok
şekilde yanıtlanabilir. Olası yanıtlardan biri şöyledir: Tek ifade, tam manasıyla, bir
kuramın “Neden?” sorusunun sorulabileceği ve dolayısıyla gerekçelendirilmesi müm-
kün olan en küçük birimidir. İkinci soruya ilişkin olarak, ölçüt 1’deki “diğer koşullar
aynı kalmak üzere” ibaresi, ifadenin diğer tutarlılık ölçütleriyle ve belki de başka yön-
temlerle çözülebileceği ve çözülmesi gerektiği anlamına gelir.

(2) Destekleyici Zincirlerin Uzunluğu
Tutarlılık, destekleyici yapıya ait destekleyici zincirlerin uzunluğuna da bağlıdır. Bura-
dan hareketle p1 ifadesi p2’yi, p2 ise p3’ü destekler ve böyle devam eder.
Daha uzun zincirler, destekleyici yapıyı daha karmaşık hâle getirir. Başka bir deyiş-
le, kuramı daha yapılandırılmış hâle getirirler. Ayrıca kuramı daha derin hâle de getire-
bilirler.
Aşağıdaki tutarlılık ölçütü ve ilkesi, bu fikri açıklığa kavuşturmaya yardımcı olabilir.
2. Diğer koşullar aynı kalmak üzere, bir kurama ait zincirler ne kadar uzunsa, kuram o
kadar tutarlı olur.
2*. Bir ifadeyi gerekçelendirirken, bu ifadenin mümkün olduğu kadar uzun bir nedenler
zinciri ile desteklenmesi gerekir.
2* ilkesi, uzun bir gerekçelendirmeler dizisi gerektirir. Destek tanımıyla birlikte,
tümdengelimsel gerçekliği varsayar ve bu ikisi birlikte, karmaşık bir tutarlılık ölçütüne
işaret eder. Bu, mantıksal olarak yeniden inşa edilmiş destekleyici zincirin bir sonucu
olarak elde edilen tümdengelim şemasının eksiksizliğini ortaya çıkarır.

(3) Güçlü Destek
Bir öncül, özel bir konuma sahip olabilir. Bu özel konumu tam olarak ifade etmek için
güçlü destek kavramının tanımını hâlihazırda yaptım.
p ifadesi, q’yu, ancak ve ancak p, aşağıdaki özelliklere sahip bir dizi S öncülüne aitse güçlü bir
şekilde destekler: (1) tüm bu öncüllerin makul olması (2) S’nin en az bir alt dizisinin (a) q’nun
mantıksal olarak kendisinden çıkarılabildiği ve (b) bu alt diziden q’yu çıkarmak için alt dizinin
tüm üyelerinin gerekli (alt diziye ait herhangi bir öncülün bu alt diziden atılması durumunda
q’nun çıkarılamıyor) olması ve (3) S’nin her bir üyesinin, bu tür en az bir alt diziye ait olması ve
(4) p’nin, daha güçlü olan şu anlamda gerekli olması: q, S’nin, p’nin ait olmadığı hiçbir alt dizi-
sinden hiçbir şekilde çıkarılamaması.
Ayrıca ahlaki ve hukuki muhakemede güçlü desteğin rolüne dair örnekler de verdim.
Diğerlerinin yanı sıra, güçlü destek kavramı, bazı norm ifadelerinin hukuki muhakeme-
de özel bir rol oynadığı gerçeğiyle uyuşmaktadır. Genel ahlak kuramlarından her biri-
nin, ahlaki sonuçları güçlü bir şekilde destekleyen bir ifadeyi açıkladığı da iddia edilebi-
lir. Böylelikle, bilginin, gerekçelendirmenin, muhakemenin vb. bütünlüğü, her biri so-
nuçları güçlü bir şekilde destekleyen kendi temel öncülleri ile karakterize edilmiş, farklı
düzeylerde, matrislerde ve paradigmalarda (örneğin ahlaki ve hukuki muhakeme) dü-
zenlenir. Bu öncüllerden bazıları, söz konusu paradigma içinde ön varsayılmış şekilde