Page 212 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

5.3 Hukuk ve Ahlak - Hukuki Pozitivizm 193

olarak var olmakla birlikte mekânsal olarak var olmadığı, kaba olgusal gerçeklerin ise
“somut” olduğu, hem zamansal hem mekânsal olarak var olduğu sonucuna varmıştır.
İdeal olmasına rağmen kurumsal olgusal gerçekler “gerçek”tir çünkü kaba olgulara
neden olabilirler. Böylece bir sözleşme insan davranışını ve bu sayede bir makinenin
performansını vb. etkileyebilir. Öte yandan kurumsal olgusal gerçekler mantıksal ilişki-
ler de kurabilirler. Dolayısıyla bir sözleşmenin belirli mantıksal sonuçları olabilir (karşı-
laştırma için: ör. Weinberger 1979, 45).
Kaba olgusal gerçekleri açıklamak ve anlamak için kuramlara ihtiyaç vardır. Fizik,
gezegenlerin hareketini vb. bu şekilde açıklar. Öte yandan, kurumsal olguları açıklamak
ve anlamak için her şeyden önce normlar ve “niyet”, “eylem” ve “değer” gibi pratik
ifadelere de ihtiyaç vardır (karşılaştırma için: Weinberger’in yazdığı giriş bölümü,
MacCormick ve Weinberger 1985, 17).
Bir satranç oyununu anlamak için hem satranç kurallarını bilmek hem de oyuncula-
rın planlarını, hamlelerinin gücünü vb. anlamak gerekir.
Ayrıca kurumsal olgusal gerçeklerin bazı kaba olgusal gerçekleri dile getirerek ve
bunları bazı pratik ifadeler ve kavramlar ışığında yorumlayarak kavrandığını da ekle-
mek istiyorum. Böylelikle, bir kaba olgusal gerçeğin açıklamasını içeren bir dizi öncül-
den bir kurumsal olgusal gerçek hakkında bir sonuca varan bir çıkarım düşünülebilir.
Bu şekilde kaba olgusal gerçeğin açıklaması, kurumsal olgusal gerçek hakkındaki sonu-
cu destekler. Böyle bir çıkarım, gerekli ek öncüller makulse, makul olan bir sıçramadır.
Normlar, kurumsal olgusal gerçeklerin önemli bir sınıfını oluşturur. Ancak Mac-
Cormick ve Weinberger’in hukuk kuramı, “hukukun sınırlarını pozitivistler tarafından
geleneksel olarak ele alınanların ötesine varacak şekilde genişletmektedir” (MacCor-
mick’in yazdığı giriş bölümü, MacCormick ve Weinberger 1986, 8). Dolayısıyla pozitif
hukukun sadece hukuk normlarını değil, aynı zamanda bunların belirlediği devlet, hak-
lar, hukuk öğretileri vb. kurumsal olgusal gerçekleri de içerdiğini varsayarlar. Ayrıca
hukuk normları sınıfı, yalnızca açıkça düzenlenen kuralları değil aynı zamanda kuralları
destekleyen ve gerekçelendiren ilkeleri ve amaç açıklayan normları da içerir. (MacCor-
mick’in yazdığı giriş bölümü, MacCormick ve Weinberger 1986, 19.)
Kurumsal pozitivistler, hukuk ve ahlakın pozitivist ayrımını onaylamakla birlikte, bu
görüşü oldukça ılımlı bir şekilde ifade etmektedirler.
1. Elbette, diğerlerinin yanı sıra, hukuk ile objektif değerler arasındaki kavramsal ilişki
konusunda Doğal Hukukun savunucularının kanaatini paylaşmamaktadırlar. Bu nedenle
MacCormick ve Weinberger “hukukun normatifliğinin hakkın objektif değerlerini veya
özünde bulunan ilkelerini varsaydığını veya bunlara dayanması gerektiğini düşünmemek-
tedir” (MacCormick’in yazdığı giriş bölümü, MacCormick ve Weinberger 1986, 7).
Ayrıca her ikisi de Dworkin’in hukukun şimdiye kadar mevzuatta ve yargısal uygu-
lamada ifade edilmeyen ahlaki ilkeleri içerdiğine dair daha radikal görüşünü de paylaş-
mamaktadırlar.
2. Ek olarak, hukuk, ahlak, oyunlar vb. birçok normatif sistem türü olduğunu iddia
ederler. Farklı sistemler aynı şeyi düzenleyebilir. Örneğin hukuk ve ahlak, aynı ey-
lemi düzenleyebilir. Bir çatışma olursa, sistemler arasındaki seçimi belirleyen bir üs-
tün normlar sistemine ihtiyaç duyulur. Weinberger bunu Birleşme Sistemi (Zusam-