Page 34 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

1.2 Hukuki Karar Verme ve Değerlendirmeler 15

Örneğin John’un arabasını gerekli ücreti ödemeden park ettiğini varsayalım. Bir oto-
park görevlisi gelir ve John 150 kron para cezasına çarptırılır. Aşağıdaki temellendirme,
görevlinin kararına gerekçe oluşturur:

Öncül 1 (bir kural) Otopark görevlisi tarafından ücretli olan bir alanda bir araç bulunursa ve ücret
ödemesi yapılmamışsa, sürücüye 150 kron ceza kesilecektir.
Öncül 2 Otopark görevlisi Svensson, John’un aracını ücretli olan bir alanda bulmuştur ve
ücret ödemesi yapılmamıştır.
Sonuç Otopark görevlisi Svensson, John’a 150 kron para cezası uygulayacaktır.
“Zor” bir davada ise “ahlaki bir ikilem veya en azından ahlaki açıdan zor bir tespit söz
konusudur” (Morawetz 1980, 90). Karar, bir hukuk kuralı ve olgusal gerçeklerin açık-
laması doğrultusunda verilmez (karşılaştırma için: Dworkin 1977, 81). Bunun yerine,
diğerlerinin yanı sıra, bir değer ifadesini, bir normu veya karar verici tarafından varsayı-
lan ancak kolayca kanıtlanamayan başka bir ifadeyi içeren, kapsamlı bir dizi öncül
doğrultusunda verilir. Örneğin şöyle bir varsayımda bulunalım: John, bir banka vezne-
darını tabancayla tehdit etmek suretiyle bir miktar para almıştır. Daha sonra tabancanın
oyuncak olduğu ortaya çıkmıştır. Yüksek Mahkeme (NJA 1956 C 187 davasında) söz
konusu eylemin gasp niteliğinde olduğuna karar vermiştir. (Kısa bir süre sonra, yasada
buna karşılık gelen bir değişiklik yapılmıştır). Karara konu varsayımda, aşağıdaki bile-
şenleri içeren bir temellendirme bulunmaktadır:

Öncül 1 (Karar tarihinde Ciddi tehlike oluşturan bir tehdit veya şiddet yoluyla hırsızlık yapan ki-
yürürlükte olan İsveç şi...gasp suçundan mahkûm edilir...
Ceza Kanunu’nun 8.
kısmının 5. maddesi)
Öncül 2 John, mağdurun (hatalı bir şekilde) ciddi tehlike olarak yorumladığı bir
tehdit yoluyla bir miktar para almıştır.
Sonuç John gasp suçundan mahkûm edilecektir.
Sonuç, 1. ve 2. öncüllerden çıkarılmamıştır. Mantıksal doğruluk elde etmek için bir
öncül eklenmesi gerekmektedir. Dolayısıyla aşağıdaki çıkarım doğrudur.

Öncül 1 Ciddi tehlike oluşturan bir tehdit veya şiddet yoluyla hırsızlık yapan kişi...gasp
(yukarıya bakınız) suçundan mahkûm edilir...
Öncül 2 John, mağdurun (hatalı bir şekilde) ciddi tehlike olarak yorumladığı bir tehdit
yoluyla bir miktar para almıştır.
Öncül 3 Mağdurun (hatalı bir şekilde) ciddi tehlike olarak yorumladığı bir tehdit, söz
konusu tehlikeyi gerçekten oluşturan bir tehditle aynı şekilde değerlendirilecek-
tir.
Sonuç John hakkında gasp suçundan hüküm kurulacaktır.
Öncül 3, mahkeme tarafından uygun bulunmuş bir normdur. Gerekçesi, diğerlerinin
yanı sıra, aşağıdaki nedenlerden oluşur. Bir değer yargısı: Görünürdeki bir tehdit, ger-
çek bir tehditten farklı değildir. Sonuçlara yönelik bir öngörü: Daha ılımlı bir karar
verilmesi, bu tür suçların sayısını artıracaktır. Ayrıca kurbanı tehdit etmek için kullanı-
lan tabancanın bir oyuncaktan ibaret olabileceği yönünde bir beklenti de yaratacaktır.
Bu, mağdurları tehditleri göz ardı etmeye ve böylece hayatlarını riske atmaya teşvik
edecektir. Bir başka değer yargısı: Bu risk kabul edilemez. Elbette söz konusu değer