Page 176 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

Bu ilkenin kullanımı sınırlı görünmektedir. (N’1) ve (N’2) ortak üst
normlarını yerine getirmek için A’nın (N1)’i ve B’nin (N2)’yi izlediğini
varsayalım. (N1) ve (N2) birbirleriyle uyumlu olmayacaktır. (N2), ama,
(N’1)’in ve (N’2)’nin bir alt normu olarak da seçilebilir olan (N3) ile bağ-
daşacak olabilir. Şayet A (N1)’i ve (N3)’ü eşit şekilde seçebiliyorsa,
A’nın (N1)’i (N3) ile değiştirmesi ussaldır. Bu durumda, ahlak ilkesi bir
sonuca götürecektir. Ancak, A böyle bir değişikliğe istekli değilse, hiçbir
sonuç doğmayacaktır. Bunun iyi nedenleri olabilir. (N1)’e uyma (N’1)’i
ve (N’2)’yi yerine getirmenin sadece bir aracı olmayabilir, aynı zamanda
onun kendi isteğiyle de gerçekleşebilir. A, B tarafından kabul edilmeyen
üstün olan başka normları (N1) ile birlikte yerine getirmek isteyebilir.
(N3), A’nın katlanmak istemediği yan sonuçlara yol açabilir. A, tüm bun-
ları, kendisinin değil B’nin normlarını değiştirmesi gerektiğine dair bir
argüman olarak ileri sürebilir. Ahlak ilkesi, böyle bir talebin haklılığına
ilişkin hiçbir kriter içermez. Birbirleriyle bağdaşmayan normlardan veya
amaçlardan hangisinin ne şekilde değiştirileceği sorusunu yanıtsız bıra-
kır. Bu yüzden Schwemmer’in ahlak ilkesi, genel olarak uygulanabilir
olan bir ahlaki gerekçelendirme yöntemi değildir. Belirli durumlarda uy-
467
gulanabilen özel bir argüman kalıbıdır.
Ahlak ilkesi bu şekilde sadece çok sınırlı kullanıma sahip bir karar
kriteri olarak görülmek zorunda olsa da onun temelinde yatan düşünce
yine de dikkate alınmayı hak eder. Bu düşünce, “Pratiğin Felsefesi (Phi-
losophie der Praxis)” adlı eserde Schwemmer tarafından geliştirilen ah-
lak ilkesi formülasyonunda şöyle dile getirilir: “Bilgimizi ve anlayışı-
468
mızı, yani irademizi birlikte […] şekillendirelim!” Buna göre ahlak il-
469
kesiyle ileri sürülen “bağdaşma talebi”, var olan arzuların ve taleplerin
(her zaman bir şekilde belirlenmiş olan) optimal bir ilişkiye sokulmasıyla

467 Bkz. F. Kambartel, a.g.e., S. 15.
468 O. Schwemmer, Philosophie der Praxis, S. 126.
469 Bu kavram için bkz. O. Schwemmer, Begründen und Erklären, in: Methodologi-
sche Probleme einer normativ-kritischen Gesellschaftstheorie, Ed.: J. Mittelstraß,
Frankfurt a. M. 1975, S. 54.

174