Page 181 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Bir dizi başka durum daha oluşturulabilir. Fakat, ileri sürülen düşün-
celer sadece daha karmaşık bir şekilde uygulanacağı için bundan vazge-
çilmiştir. Daha önemli olan, Lorenzen’ın ve Schwemmer’in dikkate al-
madığı, genetik argümanın tamamen farklı bir türüdür: Bir normun ge-
çerliliğine dair inanç, sadece ussal olan toplumsal koşullar altında değil,
aynı zamanda ussal olmayan bireysel sosyalleşme koşulları altında da or-
taya çıkabilir. Bu durum ile bir önceki durum arasındaki fark, bireysel
sosyalleşmedeki tüm çarpıklıkların toplumsal gelişimdeki çarpıklıklara
dayanıyor olsalar dahi anlamlı olmalarıdır. Bu indirgeme her zaman
mümkün olmasa da bu durumun, göz önünde bulundurulması kesinlikle
gereklidir. Nasıl ki toplumsal gelişimin çarpıklıkları analiz edilirken ta-
rihe ve sosyal bilimlere başvuruluyorsa, bireysel gelişimi analiz edilirken
de psikolojiye, özellikle de psikanalize başvurulabilir.

Böylece, Habermasçı teori tartışmasında geçici olarak ortaya kon-
muş olan söylem kuralı, şu şekilde tekrar formüle edilebilir:

Söylemde ileri sürülen her norm hem toplumsal oluşumun
hem de bireysel oluşumun sınamasından geçebilmelidir.

5. Çıkarımlar
Bu çalışma kapsamında yapısalcılık programını ayrıntılarıyla tartış-
491
mak mümkün değildir. Yukarıda dile getirilmiş olan, yapısalcılık tara-
fından iddia edilen, bilimin ve etiğin inşasında günlük dilin kullanımın-
dan vazgeçme imkanına karşı tereddütler bu noktada bir kez daha hatır-
latılabilir. Böyle temel bir tartışma da gerek yoktur. Yapısalcılığın savu-
nulabilir olup olmadığından bağımsız olarak, yapısalcı etikten rasyonel
bir söylem teorisi için bir dizi ilgi uyandıran çıkarım elde edilebilir.

491 Yapısalcı programın bir eleştirisi için bkz. W. Wieland, Praxis und Urteilskraft,
in: Zeitschrift für philosophische Forschung 28 (1974), S. 17 vd.; eleştirel rasyo-
nalizm açısından bir eleştiri için bkz. H. H. Keuth, Dialecties versus Critical Ra-
tionalism, in: Ratio 15 (1973), S. 28 vd.

179