Page 183 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

IV. Chaim Perelman’ın Argümantasyon Teorisi

Uzun yıllar Brüksel’de ders vermiş olan, Varşova doğumlu filozof
ve hukukçu Chaim Perelman, çalışmalarına mantıkçı Gottlob Frege ile
492
başlamıştır. Daha sonraki çalışmalarını ise değer yargılarının ve değer-
lendirici kavramların mantıksal analiziyle devam etmiştir. Perelman, de-
ğer yargılarının ne yalnızca ampirik bulgularla (natüralizm) ne de her çe-
493
şit kanıtla (sezgicilik) temellendirilebileceği görüşündedir. 1945 yı-
lında çıkan adalet hakkındaki çalışmasında, her normatif sistemde en
azından temel olan ilkelerin keyfi olduğu sonucuna varmıştır. 494 Perel-
man; sadece bununla yetinmemiş, 1950’lerden bu yana bir argümantas-
yon teorisinde ampirik doğrulamanın ve mantıksal tümdengelimin yanı
sıra bir dizi başka rasyonel argümantasyon ve gerekçelendirme yapma
imkanının olduğunu da göstermeye çalışmıştır. Özellikle, genel bir argü-
mantasyon teorisinde ussun pratik kullanımının mümkün olduğunun gös-
495
terilebileceğini düşünür.
Perelman tarafından 1958 yılında “Yeni Retorik. Argümantasyon
Üzerine Bir İnceleme (La nouvelle rhétorique. Traité de l’argumenta-
tion)” başlığıyla ayrıntılı olarak ele alınan böyle bir teori, L. Olbrechts-
496
Tyteca ile birlikte ortaya koymuştur. Perelman ve Olbrechts Tyteca
teorilerini antik retorik geleneğinin yeniden başlatılması olarak görür-
497
ler. Özellikle Aristoteles’ten, Cicero’dan ve Quintilian’dan beslenirler.

492 Ch. Perelman, Etude sur Frege, Diss. Brüssel 1938; Ch. Perelman, Etude sur Got-
tlob Frege, in: Revue de l‘université de Bruxelles, 44 (1938-1939), S. 224-227.
493 Bkz. yukarıda S. 50 vd.
494 Ch. Perelman, Eine Studie über die Gerechtigkeit, in: Ch. Perelman, Über die
Gerechtigkeit, München, 1967 (Fransızca orijinali: De la Justice, Brüssel 1945;
Çev.: Ulrike Blüm), S. 83 vd.
495 Ch. Perelman, Fünf Vorlesungen über die Gerechtigkeit, in: Chaim Perelman,
Über die Gerechtigkeit, München 1967 (Çev.: O. Ballweg), S. 136.
496 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, La nouvelle rhétorique. Traité de l’argu-
mentation, 2 Bde., Paris, 1958, 2. unveränderte Aufl. Brüssel 1970.
497 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 1 vd.; ayrıca bkz. Ch. Perelman /
L. Olbrechts-Tyteca, Act and Person in Argument, in: Ethics 61 (1950 / 51), S.
251; Ch. Perelman, Rhetoric and Philosophy, in: Philosophy and Rhetoric 1
(1968), S. 15 vd.

181