Page 227 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

(3.4) Daha önceki bir ifadeye argüman olarak bağlı olmayan, kendi
tutumları, istekleri veya gereksinimleri hakkındaki bir iddiayı
veya ifadeyi söyleme dahil eden her kişi, talep üzerine, bu
iddiasını veya ifadesini neden söyleme dahil ettiğini gerekçe-
lendirmelidir.

4.4. Argüman Kalıpları

Diğer söylem kurallarına geçmeden önce, ilk olarak pratik söylemi
58
karakterize eden argüman kalıplarını ele almak faydalı olacaktır.
Pratik söylemlerin dolaysız nesnesi tekil normatif ifadelerdir (N).
Gerekçelendirmelerin iki temel türü vardır. Birinci türde geçerli olduğu
varsayılan bir kurala (R) dayanılırken, ikinci türde N tarafından ima
60
59
edilen emirlere uymanın sonuçları (F) gösterilir.
Bu iki gerekçelendirme türü arasında yapısal olarak önemli bir
ilişki bulunur. Gerekçesinde bir kurala dayanan bir kimse, bu kuralın
uygulanma koşullarının yerine getirildiğini en azından varsayar. Bu ko-
şullar; bir kişinin, bir eylemin veya bir nesnenin nitelikleri, belirli bir
durumun varlığı veya belirli bir olayın meydana gelmesi olabilir. Bu,
gerekçe olarak bir kural ileri süren kişinin bu nitelikleri, durumları veya
olayları betimleyen bir ifadeyi (T) doğru kabul ettiği anlamına gelir.

N için neden olarak sonuçlara ilişkin bir iddiada bulunan kişi ise bu
sonuçların ortaya çıkmasının emredildiğine veya iyi olduğuna dair bir

58 Burada sadece genel pratik söylemlere özgü argüman kalıplarının ele alındığı
vurgulanmalıdır. Buna ek olarak hem genel pratik söylemde hem de diğer söy-
lemlerde ortaya çıkan çeşitli argüman kalıpları vardır. Perelman’ın analizlerine
ilişkin olarak bkz. yukarıda S. 191 vd.
59 Normatif ifadelerle (değer ve yükümlülük yargıları) emirlerin uygulanması hak-
kında bkz. yukarıda S. 78.
60 Bu iki gerekçelendirme türü için bkz. St. E. Toulmin, The Place of Reason in
Ethics, S. 132 ve yukarıda S. 102 vd.

225