Page 231 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

GENEL BİR RASYONEL PRATİK SÖYLEM TEORİSİ ÖNERİSİ

Öncelik kuralları da (4.3)’e ve (4.4)’e göre tekrardan gerekçelendi-
68
rilebilirler. Öncelik kuralları arasında bir çatışma olması durumunda,
ikinci düzeydeki öncelik kuralları kullanılır.

Çeşitli kalıplar arasında birçok başka ayrım yapılabilir. Örneğin,
olumsuz sonuçlara yapılan atıf (4.2)’nin ve (4.3)’ün bilhassa önemli bir
türünü oluşturur. Başka kalıplar da bulunabilir. Ancak bu çalışmada bu-
raya kadar yapılan analizler, rasyonel pratik söylem teorisinin geliştiri-
lebilmesi için yeterlidir.

Bu açıklamalar her şeyden önce şunu göstermektedir: Çeşitli argü-
man kalıpları (iki düzeyli gerekçelendirmeden kaynaklanan sınırlan-
dırma hariç) istenildiği gibi birleştirilebilir ve tekrarlanabilirler. Argü-
man kalıplarının çeşitli bağlantıları, bir argüman yapısını ortaya çıka-
69
rır. Buna mukabil, geriye dönük olan ve sonradan eklenen argüman
70
yapıları arasında bir ayrım yapılmalıdır. Gerekçelendirmeler, sınama
işlemleriyle bağlantılı olabilirler. Sınama işlemi, gerekçelendirmelere
kılavuzluk eder. Bu şekilde ortaya çıkan argüman yapıları her zaman
sonludur. Hiçbir zaman kuralların tümü meşrulaştırılamaz. Gerekçelen-
dirme faaliyetinin mümkün olabilmesi için daima bazı kuralların meşru
71
olması gerekir. Rasyonellik talebi, tüm kuralların toptan meşru oldu-
ğunu değil; her kuralın, meşruluğun konusu olabileceğini anlatır.

68 (4.5)’in ve (4.6)’nın kendileri argüman kalıplar değil, kural kalıplarıdır. Bununla
birlikte, (4.3)’e veya (4.4)’e R için (4.5)’in veya (4.6)’nın eklenmesi, dört başka
argüman kalıbını, daha doğrusu: (4.3)’ün ve (4.4)’ün her birinin iki alt kalıbını
oluşturur. (4.3) ve (4.4), (4)’ün alt kalıpları olduğundan, sonuç olarak (4.5) ve
(4.6) ile karakterize edilen (4)’ün, iki grup alt kalıbı olduğundan da bahsedilebi-
lir. Giriş bölümünde, altı kalıptan söz edilirken kastedilen şey de buydu. Altı ka-
lıbın da (4)’ün alt kalıpları olduğu özellikle vurgulanmalıdır.
69 Argüman yapısı kavramı için bkz. yukarıda S. 115 vd.
70 Bir ifade veya kural birbirlerinden bağımsız olan farklı argümanlarla gerekçelen-
dirildiğinde sonradan eklenen bir argüman yapısı ortaya çıkar. Burada çoklu ge-
rekçelendirmelerden de söz edilebilir. Geriye dönük olan bir yapıda, bir argüman
başka bir argümanı destekler. Bkz. yukarıda S. 193 vd.
71 Bkz. St. Toulmin, The Uses of Arguments, S. 100, S. 106. Ayrıca bkz. yukarıda
S. 109.

229