Page 247 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

ilgilidir. Ussal argümantasyona yapılan bu atıf, kısıtlayıcı koşullar or-
tadan kaldırılmadığı sürece, hukuki söylemlerden söz etmeyi sadece
20
haklı değil, aynı zamanda da gerekli kılar.
Hukuk bilimine özgü tartışma açısından, özel durum tezini destek-
leyen sağlam gerekçeler sunulabilir. Esasen daha problemli olan, çeşitli
yargılama türlerinde gerçekleşen argümantasyonlar için de bunun ge-
çerli olup olmadığıdır. Usul kurallarının getirdiği kısıtlamalar, zaman
baskısı, çoğunlukla veya kural olarak katılımcıların kendileri için avan-
tajlı olan bir karara yönelik motivasyonları ve ceza yargılaması söz ko-
nusu olduğunda, yukarıda bahsedilen asimetrik rol dağılımı bunun ak-
sini söyler. Bu nedenle Habermas, yargılamayı bir söylem olarak değil,
21
stratejik bir eylem olarak görür.
Bu gerekçeler ilk bakışta reddedilebilir gibi görünmemektedir. An-
cak, sözgelimi, hukuk yargılamasında tarafların kendi menfaatlerini gö-
zetebilecekleri, bir uzlaşma arayışında olmadıkları sürece, uzlaşmanın
mahkeme tarafından konu edilmeyeceği dikkate alınmalıdır. Mahkeme
huzurundaki argümantasyon temelde, sözleşme müzakereleri gibi mü-
zakerelerdeki argümantasyondan farklılık gösterir. Taraflar veya onla-
rın avukatları, öznel olarak sadece kendi çıkarlarını gözetiyor olsalar
bile, beyanlarında doğruluk iddiasında bulunurlar. Belirli bir kararı des-
teklemek için nedenler öne sürmek, prensip olarak hukuk bilimine özgü
tartışmalarda da yer alır. Özellikle yüksek mahkemelerin önüne gelen
davalardaki gerekçelerin bilimsel tartışmalardan alınmış olması, nadir
görülen bir durum değildir. Dahası, mahkeme huzurunda ileri sürülen

20 Buna ek olarak, karşı argümanların büyük oranda ele alındığı yer tam da hukuk
bilimine özgü incelemelerdir. Karşıt argümanların dikkate alınmasının ve değer-
lendirilmesinin ölçüsü, hukuki çalışmaların ve mütalaaların kalitesi için bir kriter
olarak kabul edilmektedir. Bu açıdan, hukuk bilimine özgü incelemeler – diğer
birçok bilimsel çalışma gibi – içsel söylemin yazılı bir halidir. Bu kavramla ilgili
olarak bkz. yukarıda S. 205 vd.
21 J. Habermas, Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie?, in: J. Habermas
/ N. Luhmann, Theorie der Gesellschaft oder Sozialtechnologie?, S. 200 vd.

245