Page 203 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

188 9. “Die Rechtssätze in ihrem systematischen Zusammenhang zu erkennen” …

Georg Friedrich Puchta’nın Alman Begriffsjurisprudenz kapsamında önerdiği üzere,
hukuki kavramların bir soyağacı veya piramidi (Genealogie der Begriffe; Begriffspyra-
mide) olarak tanımlanan bir hukuk kavramları veya kurumları sistemi, ayrımı yapılan
altı hukuki biçimsellik kategorisinin tümünü, yani kurucu (yani geçerlilik ve derece),
sistemik, zorunlu, yapısal, metodolojik ve mantıksal-dilbilimsel biçimselliği karşılamak-
tadır. Bunun tek istisnası metodolojik biçimsellik olabilir, çünkü Alman kavramcılar
bazı durumlarda kıyasa dayalı akıl yürütmenin de kullanılmasına alan bırakmışlardır.
Yüksek hukuki formalizme göre, hukukun mantıksal kuruluşu, hukuki kavramların
içeriğe bağlı ilkelerinden ve bunların sistemsel bütünlüğünden ayrılır (= a noktası).
Hukuki kavramlar sistemi, her bir hukuk kurumunun mantıksal-kavramsal ve sistemik
bir çerçeve içinde yer aldığı hukuki karar vermenin kurala dayalı mantığını izleyerek
boşluksuz ve içsel olarak tutarlı bir bütün olarak ele alınır (= b noktası). Dahası, bu tür
hukuki kavramların sistemik bir bütünlüğü, güçlü zorunlu biçimsellik veya normatif
bağlanma gücü ile donatılmıştır (= c noktası). Normların mantığı ve hukuk metodolojisi
açısından hukuki formalizm, hukuki eşbiçimliliğin (Kaarle Makkonen’e göre) ve bağlı
hukuki karar verme ideolojisinin (Jerzy Wróblewski’ye göre) ölçütlerini en uç noktaya
kadar karşılamayı amaçlamaktadır, çünkü bu tür öncüller altında hâkime serbest hukuki
takdir yetkisi bırakılmamaktadır (= d ve e noktaları). Dahası, hukukun açıklayıcı, man-
tıksal-dilsel nitelikleri, temel hukuk kavramlarının zorunlu olarak belirli toplumsal de-
ğerlere dolambaçlı şekilde etki etmesi şeklindeki dolambaçlı anlam dışında, toplumdaki
geçerli değer ve hedeflerle içeriğe bağlı veya iç içe değil, doğaları gereği biçimsel ola-
rak kabul edilir (= f noktası).
Robert S. Summers’ın farklı hukuki biçimsellik kategorileri hakkındaki fikri ve Ro-
nald Dworkin’in buna karşılık gelen hukuk kuralları ve ‘kural olarak işlev görmeyen,
35
ancak ilkeler, politikalar ve diğer standartlar olarak farklı şekilde işleyen standartlar’
fikri birbiriyle oldukça düzgün bir şekilde eşleşiyor gibi görünmektedir. Summers’ın
hukuki biçimsellik kategorilerinin hepsinde (veya çoğunda) üst sıralarda yer alan hukuki
bir norm ya da hukuki bir argüman, Dworkin’in terminolojisinde, biçimsel köken kay-
nağı ya da soyağacı nedeniyle geçerli olan bir hukuk kuralıdır. Aksine, Summers’ın
hukuki biçimsellik kategorilerinin hepsinde (veya çoğunda) alt sıralarda yer alan hukuki
bir norm ya da hukuki bir argüman, camiada yeterli kurumsal desteğe ve onay duygusu-
36
na sahip ise bir hukuki ilkedir.

9.5 “Der Zweck ist der Schöpfer des ganzen Rechts” - Rudolf von
*
Jhering ve Lon L. Fuller Tarafından Hukuki Formalizmin
Eleştirisi

9.5 “Der Zweck ist der Schöpfer des ganzen Rechts” - Rudolf von Jhering ve Lon L. Fuller …
Bazı fiili ya da sadece varsayımsal olgu-dizilimleri karşısında hukukun nasıl anlamlan-
dırılacağına ve yorumlanacağına ilişkin hukuki yöntem bakış açısından, hukuki forma-

35 Dworkin, Taking Rights Seriously, s. 22.
36 Karşılaştırma için: Siltala, A Theory of Precedent, s. 41-63.
* “Amaç, tüm hukukun belirleyicisidir.” (Ed.N.)