Page 21 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

6 1. Giriş

gerekçelendirme düzeyi, ilk üç düzeyin herhangi bir gerekçelendirmesi için gerekli ön
varsayımların belirlenmesinden ibarettir. Beşinci ve son gerekçelendirme düzeyi, önce-
ki dört düzeyde elde edilen gerekçelendirmeyi gerekçelendiren veya açıklayan nihai
21
öncüllerden ibarettir. Ancak bu “nihai” hukuki gerekçelendirme öncüllerinin niteliği,
22
seçkin Polonyalı hukuk felsefecisi tarafından açıkça belirtilmemiştir.
Wróblewski’nin yargısal karar verme sınıflandırması, hukuki argümantasyonun daha
derin analiz edilmesi için sağlam bir zemin teşkil etse de bu tür bir sınıflandırma, çok
ham olup pek çok konuya temas etmemektedir. Daha açık olmak gerekirse, yargısal bir
kararın hukukiliği ve rasyonelliği ölçütleri neyi ifade etmektedir? Eğer takdir yetkisi,
bağlı yargısal karar verme ideolojisinin ortaya koyduğu faktörlerle kısıtlıysa hâkimin
hukuki takdir yetkisini sınırlayan nedir? Eğer serbest yargısal karar verme ideolojisi
tercih edilirse hâkim kendi takdir yetkisi dâhilinde ne kadar özgürdür? Hukuki olarak
bağlı olmasa da hâkim, hukuki olmayan diğer bazı faktörlerle kısıtlanmakta mıdır?
Wróblewski’nin orta ölçekli hukuki ve rasyonel karar verme ideolojisi analiz için en
umut verici olanı gibi görünse de hukukun anlamlandırılmasına ve yorumlanmasına
ilişkin bir iddianın semantik değeri, doğruluk değeri ve belirli bir anlam-içerik açısından
nasıl belirlenebilir? Sadece “hukuki ve rasyonel” bir prosedür izlemenin önerilmesi,
eğer hukukiliğin ve rasyonalitenin temel öncüllerinden bahsedilmezse bizi bulunduğu-
muz yerden çok ileriye götürmez.

1.2 Kaarle Makkonen’e Göre Yargısal Karar Vermenin Üç Durumu

1.2 Kaarle Makkonen’e Göre Yargısal Karar Vermenin Üç Durumu
Kaarle Makkonen (1923-2000), Zur Problematik der juridischen Entscheidung: Eine
strukturanalytische Studie (Hukuki Karar Vermenin Sorunlu Yönlerine Dair: Bir Yapı-
sal Analiz Çalışması) adlı çalışmasında hâkimin veya hukuku uygulayan diğer herhangi
bir görevlinin hukuki takdir yetkisini Jerzy Wróblewski’nin yukarıdaki sınıflandırması-
nı oldukça andıran bir şekilde analiz etmiştir. Makkonen, üç farklı hukuki karar verme
23
durumu arasında ayrım yapmıştır :
24
(a) Davanın olgularına uygulanacak normun “açık ve kendi kendini kanıtlayan” niteli-
ğinden dolayı hâkimden kelimenin tam manasıyla hiçbir hukuki yorumlama eyle-
minin gerekmediği eşbiçimli (izomorfik) bir durum.

21 Wróblewski, The Judicial Application of Law, s. 210-211. Karşılaştırma için: Siltala, A Theory of
Precedent, s. 215-216.
22 Hans Kelsen’in, H. L. A. Hart’ın ve Jerzy Wróblewski’nin analitik hukuki pozitivizmindeki huku-
kun nihai öncülleri konusunu Siltala’nın A Theory of Precedent adlı çalışmasındaki (s. 34-39, 229-
231, 255-260, 264-267) hukukun altyapıları kavramını tanıtarak ele aldım.
23 Makkonen’in Zur Problematik der juridischen Entscheidung adlı eseri 1965 yılında, Wróblews-
ki’nin The Judicial Application of Law adlı eseri ise 1992 yılında yayımlanmış olup, Makkonen,
zaman olarak Wróblewski’nin önünde yer almaktadır. Makkonen’in kitabının başlığının İngilizce
karşılığı aşağıdaki şekilde olacaktır: On the Problematics of a Legal Decision-Making. A Study in
Structural Analytics.
24 Makkonen, Zur Problematik der juridischen Entscheidung, s. 78 ve devamı. Almanca orijinalinde
hukuki karar verme durumları aşağıdaki şekildedir: eşbiçimlilik durumu, yorumlama durumu, dü-
zenleme olmayan durum (Isomorphiesituation, Auslegungssituation, ungeregelte Situation).