Page 242 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

11.4 Hukukbilimde Kararcılık, II: Martti Koskenniemi’nin Uluslararası Hukukçunun … 227

etkisi, Kral Midas’ın dokunuşunun ayna görüntüsü gibidir: Dokunduğu her şeyi, Kral Mi-
das’ın dokunuşunda olduğunun aksine, altın hâline değil, bir harabe ve kül yığını hâline
getirir. Koskenniemi’nin analizinde yapıldığı üzere, bu tür bir karar alma sürecinin sonucu-
nun kabul edilebilir veya makul nitelikte olduğu iddiasının dile getirilmesi durumunda, mo-
dernitenin üst anlatılarının, aralarında Eleştirel Hukuk Çalışmalarından esinlenilmiş metodo-
lojik yapısökümü de olmak üzere kavranmasından kaçınılamaz.
Koskenniemi aslında, 2005 yılında yayınlanan From Apology to Utopia adlı eserinin
ikinci baskısının son sözünde, uluslararası hukuktaki argümantasyon kalıplarının doğa-
28
sında var olan gerginlik karşısında başlangıçtaki konumunu yeniden ifade etmektedir.
Eleştirel Hukuk Çalışmalarının, “sonuna kadar politika”dan başka bir şey olmayan hu-
kuk konusundaki radikal kararcı tutumu, şimdi bile Koskenniemi’nin From Apology to
29
Utopia adlı eserinin son sözünde yankılanmakta ve bu nedenle de, olaya bağlı durum-
sallığa kararlı bir başvurudur.
30
Koskenniemi’nin uluslararası hukuka dair zekice analizi, 2002 yılında yayımlanan ve
ikinci büyük eseri olan The Gentle Civilizer of Nations: The Rise and Fall of Internatio-
nal Law 1870-1960 adlı eserde devam etmiştir. Kitabın sonunda Koskenniemi, Kel-
sen’in Saf Hukuk Kuramının yalın biçimciliğinden pek de farklı görünmeyen bir kültü-
rel biçimciliğe (burada yer verilen (postmodern) ironi dışında) iyimser bir dönüş ön-
31
görmektedir. Kelsen’in hukuk kuramında ise bilimsel ve felsefi değerlendirmelerinde
ironi izine rastlanmaz. Öyleyse, Koskenniemi’nin kültürel biçimcilikteki yeni doktriner
konumu, yıkıcı sonuçları Koskenniemi’nin daha önceki tezinde bu kadar ustaca ortaya
çıkmış olan yapısökümünün erişmesinden nasıl kaçabilirdi?
Yan yana okunduğunda, Koskenniemi’nin uluslararası hukukla ilgili iki kitabı, From
Apology to Utopia adlı eserdeki uluslararası hukukun Eleştirel Hukuk Çalışmaları ru-
huyla yorumlanmasının, The Gentle Civilizer of Nations adlı eserin bu kadar umutla
üzerine eğildiği ve uygulamak istediği yeniden yapılandırmacı kültürel biçimciliği acı-
masızca yapısökümüne uğrattığı, çözdüğü ve yıktığı kısır bir tartışma döngüsü oluştu-
rurken, The Gentle Civilizer of Nations, buna karşılık, From Apology to Utopia adlı
eserin “yapısökümcü dönüşünün” geri çevirdiği ve asılsız olduğunu gösterdiği bir hu-
kuki ve kültürel biçimcilik saadetine sonsuz bir dönüş vaat etmektedir. From Apology to
Utopia adlı eserdeki nihilist yapısökümünün ve The Gentle Civilizer of Nations adlı
eserdeki biçimciliği yeniden teyit eden yeniden yapılandırmanın etkileşimi, okuyucuyu

28 Koskenniemi, “Epilogue” (“Son söz”), s. 562-617.
29 Koskenniemi, “Epilogue”, s. 596: “Uluslararası hukukta, bu anlamda uluslararası hukuk politikası
olmayacak, kararcılıktan “kurtulmuş” bir alan, hukuki zanaatın “seçim” içermeyen hiçbir yönü yok-
tur.” Karşılaştırma için: “Sahte Zorunluluk (...) toplumdaki her şeyin siyaset, sadece siyaset olduğu
tezini en uç noktalarına taşır ve ardından bu görünüşteki olumsuzcu ve paradoksal fikirden toplum-
sal yaşamın ayrıntılı bir anlayışını çıkarır.” Unger, False Necessity (Sahte Zorunluluk), s. 1.
30 Koskenniemi, “Epilogue”, p. 616.
31 Koskenniemi, The Gentle Civilizer of Nations, s. 494-509 ve özel olarak s. 503-504, 508-509. -
Koskenniemi, 6 Kasım 2002 tarihinde yüksek lisans öğrencilerine yönelik seminerimde konuk öğ-
retim görevlisi olarak üç (o zamanlar) uluslararası hukuk yüksek lisans öğrencisi Päivi Leino, Anja
Lindroos ve Jarna Petman tarafından önceden hazırlanmış bir dizi soruyu yanıtladı. Petman’ın kül-
türel biçimcilik ile Kelsen’in biçimsel hukuk kuramı arasındaki ilişkiye ilişkin yönelttiği soru ve
Koskenniemi’nin cevabı bu bağlamda gündeme getirilmişti.