Page 246 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

12.1 Jerzy Wróblewski’nin Yargısal Karar Vermenin Üç İdeolojisi ve Kaarle Makkonen’in … 231

vurmasının gerekli olduğu semantik olarak belirsiz durum; ve üçüncü olarak, hukuk
sisteminde, hükme bağlanması gereken olgu-dizilimi üzerinde etkisi olacak, her ne
olursa olsun, herhangi bir hukuk normunun bulunmadığı, hukuken düzenlenmemiş du-
5
rum bakımlarından sunmuştur.
Wróblewski’nin yargısal karar vermenin üç ideolojisi ve Makkonen’in bir hâkimin
hukuki karar vermesinin üç durumu birbiriyle uyuşuyor gibi görünmekte olup böylece,
hukuki anlamlandırmanın sonucu, her ikisinde de salt mantıksal-kavramsal ve sistemik
ölçütlerle belirlendiğinden, Wróblewski’nin bağlı yargı ideolojisi, Makkonen’in hukuki
karar vermenin eşbiçimli durumuyla az ya da çok örtüşmektedir. Benzer şekilde,
Wróblewski’nin serbest yargı ideolojisi, Makkonen’in hukuki karar vermenin düzen-
lenmemiş durumu ile uyuşuyor gibi görünmektedir; çünkü hâkim, her iki alternatifte de
hukukun kurumsal ya da toplumsal kaynakları ile bağlı değildir. Son olarak, Wróblews-
ki’nin hukuki-rasyonel yargı ideolojisi, Makkonen’in hukuki yorumlama metodolojisine
başvurmanın gerekli olduğu semantik olarak muğlak, belirsiz durumlara ilişkin hukuki
karar vermeyle örtüşüyor gibi görünmektedir.
Hem Wróblewski hem de Makkonen analitik hukukbiliminin kurucu öncüllerine bağ-
lı olsalar da iki yaklaşımda bazı temel farklılıklar vardır. Wróblewski’nin üç yargısal
karar verme ideolojisinden her biri, diğer iki alternatif karşısında kendi kendini destek-
leyen bir konum olarak tanımlanmaktadır. Öte yandan, Makkonen’in üç hukuki karar
verme durumu tipolojisinde, eşbiçimli durum, diğer iki model karşısında mantıksal
olarak birincil konumda tanımlanmaktadır; çünkü, hukuki karar vermenin semantik
olarak belirsiz ve düzenlenmemiş durumu, karşılaştırılan iki olgu-dizilimi arasında
eşbiçimli bir ilişkinin var olmaması ile tanımlanmaktadır. Dahası, Wróblewski’nin sınıf-
landırması hukukun çeşitli kaynakları ile uyumluyken, Makkonen’in tipolojisinin bir
hâkimin hukuki karar verme semantiği ile daha ilgilidir.
Makkonen’in düzenlenmemiş hukuki karar verme durumu, davanın olguları ile ilgili
eşbiçimli bir resim ilişkisi içinde bulunacağı geçerli bir hukuk kuralının bulunmadığı bir
durumu ifade eder. Makkonen’in semantik olarak muğlak durumu ise, buna karşılık,
hâkim tarafından usulüne uygun şekilde mevcut olgu durumu ile ilgili olarak tanımlan-
mış olan belirli bir hukuk normunun, davanın olgularına uygulanmadan önce semantik
olarak aydınlatılması gerektiği bir durumu ifade eder. Wróblewski’nin serbest yargısal
karar verme ideolojisi, hâkimin ya da diğer hukuk görevlisinin, Alman serbest hukuk
akımı tarafından adalet duygusu (Rechtsgefühl) ya da hukuk camiasında kolektif olarak
sahip olunan değerler (Wertfühlen) olarak düşünülmüş hukukun ilgili kaynaklarını hiçe
sayarak belirli bir karara varabileceği bir durumu ifade eder. Son olarak, Wróblews-
ki’nin hukuki ve rasyonel yargısal karar verme ideolojisi, hukukun kurumsal ve toplum-
sal kaynaklarının etkisine vurgu yapmaktadır.

rılmış bir durum olabilir ki, uygulanır hukuki norm, karar mercii tarafından hemen bilinir. Verilen
olgular ile hukuki önermelerde sunulan olgular arasında, tasvir edilenle resimle ilişkisi hâkimdir.
Böyle bir durum için eşbiçimli durum terimini kullanırız.”) (İtalik yazılar orijinal metindir.)
5 Makkonen, Zur Problematik der juridischen Entscheidung, s. 78 ve devamı. Almancası: Isomorp-
hiesituation, Auslegungssituation, ungeregelte Situation. (Eşbiçimlilik durumu, yorumlama duru-
mu, düzensiz durum).