Page 245 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

230 12. Ara

eden nedenlerden yeniden anlamlandırıldığı şekliyle, yasa koyucunun veya bir
mahkemenin başlangıçtaki düşüncelerinin geriye doğru izinin sürülmesi.
(f) Objektif Yorumlama/Analitik Hukuki Realizm: mahkemelerin ve diğer hukuk görev-
lilerinin etkin hukuki korumasından yararlanan hukuki hak ve ödevlerin bütünlüğü-
ne atıfta bulunarak (geçmişte) uygulanan ve (gelecekte) uygulanabilir yargısal ka-
rarlar olarak hukuk.
(g) Hukuki Teamülcülük: toplumdaki köklü hukuki uygulama ve muamelelerde toplu
yönelimselliği ifade eden, belirli sosyal olgulara, hukuki öneme sahip oldukları ya
da hukuk camiası üyeleri arasında bu anlamda karşılıklı beklentiler ve işbirlikçi eği-
limler kümesi olarak ortak kabul veya tanınmaya atıfta bulunarak tanımlanan hu-
kuk.
(h) Hukuki Formalizm: Almanya’da Georg Friedrich Puchta’nın soyağacı veya hukuki
kavramların piramidi (Genealogie der Begriffe, Begriffspyramide) ile ve Ameri-
ka’da Christopher Columbus Langdell’in daha sonra “Langdelci tutuculuk” olarak
bilinen vaka yöntemi ile genel hatları çizildiği üzere, mantıksal-tümdengelimli akıl
yürütme biçimiyle birlikte, temel hukuki kavramların ve bunların hiyerarşik ilişkile-
rinin kapalı, hiyerarşik ve içsel olarak tutarlı bir sistemi olarak hukuk.
(i) Doğal Hukuk Felsefesi: hukuka içkin ahlak olarak tanımlanan mutlak sosyal, dinî
veya siyasi ahlakın bir tabi parçası (Lon L. Fuller); hukukun arkasındaki yedi temel
değer (John Finnis); doğal hukukun asgari içeriği (H. L. A. Hart); veya hukuk sis-
2
teminde kabul edilen insan hakları ile anayasal haklar olarak hukuk.
(j) Radikal Kararcılık: hukukun, toplumun ya da politikanın tüm uygulanabilir üst
kuramlarından ya da üst anlatımlarından kopuk olarak, tamamen duruma özgü bir
esasa dayalı adalet.
Hukuki argümantasyon sürecinin ve sonucunun uyumlu ve yeterince gerekçelendirilebi-
lir bir anlatısı, yalnızca hukuki analizin bir çerçevesine atıf yapılarak verilebilir.
Yukarıda Jerzy Wróblewski, bağlı, serbest ve hukuki-rasyonel yargısal karar verme
3
ideolojileri arasındaki ayrımı ortaya koymuştu. Bağlı ve serbest ideolojiler çizginin iki
zıt ucundayken, hukuki-rasyonel yargısal karar verme ideolojisi ortasında yer alır. Kaar-
le Makkonen, hâkimin hukuki karar verme durumlarının benzer bir tipolojisini, ilk ola-
rak, karşılaştırılan iki olgu-dizilimi arasındaki bir resim ilişkisinin geçerli olduğu ve
hâkimin, terimin katı anlamıyla, hiçbir hukuki yorumlama eyleminde bulunmasının
gerekmediği eşbiçimli durum ; ikinci olarak, hâkimin hukuki yorum yöntemlerine baş-
4

2 Ronald Dworkin’in hukuki ilkelerin rolü hakkındaki belirleyici fikri, içinde hukuki pozitivizm ve
doğal hukuk felsefesinden alınan unsurlar bulunduğundan, muhtemelen dolambaçlı ama yine de
toplumda hukuken yeterli kurumsal destek ve onay duygusu ile bir “üçüncü hukuk kuramı”dır.
3 Wróblewski, The Judicial Application of Law (Hukukun Yargısal Uygulaması), s. 265-314.
4 Makkonen, Zur Problematik der juridischen Entscheidung, (Hukuki Karar Vermenin Sorunlu
Yönlerine Dair) s. 78-79: “... kann es sichum einen so klaren und allseitig deutlich gestalteten Fall
handeln, dass die anzuwendende Rechtsnorm der entscheidenden Instanz ohne weiteres sofort be-
kannt ist. Zwischen den gegebenen Tatsachen und den im Rechtsnormsatz dargestellten Tatsachen
herrscht dann das Verhältnis des Abzubildenden zum Bilde. Wir gebrauchen für eine derartige La-
ge die Benennung Isomorphiesituation.” “... her yönüyle o kadar açık ve net bir şekilde yapılandı-