Page 248 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

12.2 Jerzy Wróblewski’nin Mevzuat İdeolojisinin, Yargısal İdeolojinin ve Toplumsal … 233

hukuk felsefesindeki aksiyolojik boyut, hukuki yorumu, hukuki karar alma sürecinin
kurumsal öncüllerine dışsal olan bir dizi ölçütlere tabi tutarak, hukuki yorumun huku-
kun söz konusu kurumsal öncülleri ile olan bağlantısını kesme etkisine sahiptir. Bu
nedenle, her iki yaklaşım da hukukun kurumsal yönleri iç perspektifinden değerlendiril-
diğinde, Wróblewski’nin serbest yargısal karar verme ideolojisi ve Makkonen’in düzen-
lenmemiş hukuki karar verme durumu ölçütlerini karşıladığı görülecektir.
Son olarak, radikal kararcılığın, hukukun tüm hukuki, sosyal, politik, dinî ve etik üst
bağlamını bütünüyle reddetmesi nedeniyle Wróblewski ve Makkonen’in hukuk kuram-
ları karşısında sınıflandırılması zordur. Bununla birlikte bu kavram, en çok Wróblews-
ki’nin serbest yargısal karar verme ideolojisine ve Makkonen’in hukuki karar vermenin
düzenlenmemiş durumuna yakındır.
Özetlemek gerekirse, hukuki analizin on çerçevesi, Jerzy Wróblewski’nin bağlı, ser-
best ve hukuki-rasyonel yargısal karar verme şeklindeki üç ideolojisine ve Kaarle Mak-
konen’in bir hâkimin hukuki eşbiçimcilik, semantik belirsizlik ve hukuki bir kuralın
hiçbir şekilde bulunmaması açısından hukuki takdir yetkisine ilişkin üç durumu karşı-
sında Şekil 12.1’deki biçimde sunulabilir.
Birlikte ele alındığında, hukuki yorumlamanın on çerçevesi, hukuki yoruma felsefi
açıdan savunulabilir yaklaşımların oldukça kapsamlı bir kataloğunu sunmaktadır. Hu-
kuki argümantasyonun üst bağlamı ve kanunun nasıl anlamlandırılacağına ve yorumla-
nacağına ilişkin ilgili ölçütler, bir hukuki analiz çerçevesinden diğerine büyük ölçüde
farklılık göstermektedir. Herhangi bir üst hukuk bağlamının ve hukuki analizin önemi,
yalnızca radikal, duruma özgü temelli kararcılıkta kategorik olarak reddedilir.

12.2 Jerzy Wróblewski’nin Mevzuat İdeolojisinin, Yargısal
İdeolojinin ve Toplumsal Hukuk ve Adalet Anlayışının Bileşeni
Olarak Hukuki-Rasyonel Yargısal Karar Verme Hukuku
İdeolojisi

12.2 Jerzy Wróblewski’nin Mevzuat İdeolojisinin, Yargısal İdeolojinin ve Toplumsal …
Wróblewski, bağlı yargısal karar verme ideolojisinden, hukuki formalizm ve tüm gerçek
hukuki yorumlama yetkilerinden yoksun bırakılmış “mekanik” hâkim fikrine atıfta
bulunarak bahsetmektedir. Hâkimin rolü, Baron de Montesquieu’nun ifade ettiği üzere,
“kanunun lafzını okuyan bir ağız” rolüne indirgenmiştir.
6

6 “Mais, si les tribunaux ne doivent pas être fixes, les jugements doivent l’être à une telle point,
qu’ils ne soient jamais qu’un texte précis de la loi. (...) Mais les juges de la nation ne sont, comme
nous avont dit, que la bouche qui prononce les paroles de la loi; des êtres inanimés qui n’en peuvent
modérer ni la force ni la rigueur.” Montesquieu, L’esprit des lois (Kanunların Ruhu Üzerine), s.
399-404, [Türkçe çevirisi, çev. Şevki Özbilen, Seçkin Yay. (2014)].