Page 265 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

250 13. Hukuk ve Metafizik

sal-dilsel oluşumun, normatif ontolojinin ve hukukun yapısal aksiyolojisinin unsurları
ile birlikte Şekil 13.1’de görülebilir.
Yukarıdaki şekil, Jerzy Wróblewski’nin yargısal karar vermenin bağlı, hukuki-
rasyonel ve serbest ideolojilerini, Kaarle Makkonen’in eşbiçimli, semantik olarak belir-
siz ve hiçbir şekilde düzenlenmemiş hukuki karar verme durumlarıyla yaklaşık olarak
eşleştirerek tasvir etmektedir. Yargısal karar vermenin üç ideolojisinden her biri, yer
yetersizliğinden dolayı burada açıklanmayan birkaç alt kategoriyi daha içerir. Böylece,
hukuki-rasyonel yargısal karar verme ideolojisi, tutarlılık hukuk kuramını, yeni retoriği,
yasama ya da yargısal eğilimi ile analitik hukuki pozitivizmi ve yorumcu hukuk ekolü-
nü, analitik hukuki realizmi ve hukuk alanındaki felsefi konvansiyonalizmi kapsayacak-
tır. Bağlı yargısal karar verme ideolojisi, eşbiçimli bir hukuk kuramını ve hukuki forma-
lizmi içerecektir. Serbest yargısal karar verme ideolojisi, toplumsal sonuççuluğu, doğal
hukuk felsefesini ve radikal duruma özgü esaslı kararcılığı içerecektir.
Bağlı yargısal karar verme ideolojisi, hukukun nasıl anlamlandırılacağına ve yorum-
lanacağına ilişkin mantıksal-şeklî ve sistemik ölçütlere atıfta bulunarak, diyagramın sol
üst köşesinde yer almaktadır. Serbest yargısal karar verme ideolojisi, hukukun anlam-
landırılmasında ve yorumlanmasında açıkça aksiyolojik ve teleolojik ölçütlere atıfta
bulunarak, diyagramın sağ alt köşesinde yer alır. Son olarak, bağlı (şeklî) ve serbest
(maddi) alternatifler arasındaki orta alanda, hukuki argümantasyonun (ağırlıklı olarak)
kurumsal ve (tamamlayıcı olarak) toplumsal ölçütlerine atıfta bulunan hukuki-rasyonel
yargısal karar verme ideolojisi yer almaktadır.
Hukukun biçimsel ilkeleri şeklin sol tarafında baskın olup, etkileri şeklin sol üst kö-
şesine doğru yoğunlaşmaktadır. Hukukun maddi nitelikleri, şeklin sağ tarafında baskın
olup, etkileri şeklin sağ alt köşesine doğru yoğunlaşmaktadır. Hukuki ve rasyonel hukuk
ideolojisi, buna karşılık, orta derecede şeklî ve orta derecede maddi hukuk ilkelerinin
birleşimidir.