Page 49 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

34 2. Hukukun Eşbiçimli Bir Kuramı: Karşılaştırılan İki Olgu-dizilimi Arasındaki Yapısal …

kullanılabilecekleri söylenebilir. Bununla birlikte, burada, hukuki olgu dizilimlerine
böyle bir gönderme memnuniyetle karşılanır, çünkü söz konusu gönderme, Stenius ve
Wittgenstein’ın felsefesinden Kaarle Makkonen’in hukuk felsefesine bir bağlantı sağ-
lamaktadır: her ikisi de eşbiçimlilik kavramını paylaşmaktadır. Dilsel bir anlatım ile
dünyadaki bazı eklemleme alanları arasındaki eşbiçimli bir ilişki, içsel kategorik yapı
içerisinde ve dilin ve realitenin dışsal biçimlendirme yapısı içerisinde, sırasıyla bir teka-
büliyet veya eşbiçimlilik ilişkisinin bulunmasını gerektirir.
Gerçi Wittgenstein, temel ontolojiyi oluşturan “şeylerin” ya da nesnelerin doğru ka-
rakteri hakkında Tractatus Logico-Philosophicus’ta neredeyse hiçbir şey söylememiş ve
27
bu da realitedeki olası olgu bağlamları ve dünyadaki belirli olgular yelpazesine neden
olmuş olsa da mevcut hukuki bağlamda bu tür varlıklar, hukuk normlarında gerekli
bireysel hukuki olgu-durumlarına eşit olarak kabul edilebilir.
Bir eklemleme alanının konusu, örneğin beş üyeli bir ailenin üyelerini, her bir aile üye-
sinin zekâ açısından niteliklerini ve ebeveyn-çocuk ilişkilerini; ya da bir askerî birliğin
askerlerini, cesaret bakımından her askerîn kişisel niteliklerini ve söz konusu askerî birlik
içerisinde bir üst rütbeli subayın daha düşük rütbeli askerlere askerî emir verme yetkisi ve
düşük rütbeli askerlerin, yüksek rütbeli askerler tarafından verilen emirlere uyma yükümü-
ne karşılık gelen görevleri anlamında askerî otorite ve komuta ilişkilerini içerebilir. Böylece
Stenius, her biri beş nesne ve iki yüklemlerden oluşan, bir nitelik ve ikili bir ilişkiden olu-
şan iki eklemleme alanından veya olgu-durumundan yararlanmaktadır. Yukarıda belirtilen
ölçütler altında iki olgu-kompleksi arasında eşbiçimli bir ilişki hüküm sürmektedir. 28
Olgu-Durumu A Olgu-Durumu B
(Eklemleme Alanı A) (Eklemleme Alanı B)

Şekil A: Şekil B:
Nesneler: a 1: Alan a 2: Adams
b 1: Brian b 2: Barratt
c 1: Christopher c 2: Colman
d 1: David d 2: Denison
e 1: Eric e 2: Ellis
Nitelikler: zekâ (b 1 ve e 1) cesaret (b 2 ve e 2)
( = parantezler) ( = köşeli parantezler)
İkili ilişkiler: baba-oğul ilişkisi askerî yetki ilişkisi
( = ok) ( = kesik çizgili ok)
Şekil 2.2 Bir ailenin ve bir askerî birliğin, iki eklemleme alanı olarak nesneleri ve yüklemleri
Eklemleme alanı A’nın nesneleri, a 1-e 1 ailesinin üyelerini içerir. İncelenen nitelik,
köşeli parantez içine alınmış bir harfle tasvir edildiği üzere, bir kişinin (olağanüstü)

27 Coffa, The Semantic Tradition from Kant to Carnap, s. 150.
28 Stenius, Wittgenstein’s Tractatus, s 70-71, 91-96.