Page 97 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

82 4. “Aşikâr ile İrrasyonel Arasında”: Yeni Retorik ve Hukuki Argümantasyon Kuramı

luğunun tahsisi, (b) vatandaşlar arasında etkin biçimde korunan hukuki hakların ve
hukuki görevlerin tahsisi ve (c) toplumdaki kıt kaynakların tahsisi için benimsenen
ilkelere atıfta bulunarak, hukuki düzenleme ve karar verme konusuyla ilgili nispeten
ayrıntılı bilgiler, bu tür hukuki argümantasyonun hedeflenen ideal, evrensel kitlesinde
aranabilir. Tarih, edebiyat, din veya sanat ve estetik çalışmalarındaki profesyonellerle
ilgili olarak, durum, yine hedeflenen evrensel kitleden istenen bilgi türüne göre farklı
olacaktır.
Dahası, bilimin, felsefenin ya da hukuk analizinin söylemsel alanları bile içsel olarak
homojen olmayıp, aksine her biri dünyada “ne olduğu hakkında” farklı kuramsal ön
koşullara sahip olan birbirinden ayrı entelektüel okullara, dallara, hareketlere veya ince-
lenmekte olan konulara ilişkin yaklaşımlara ayrılırlar. Bilimsel ve felsefi realizmin
temel ilkelerine bağlı bir bilim insanı, dünyayı, görüngübilimin, söz gelimi, saf bilgiye
ulaşma çabası veya metinsel hermeneutiğin geleneklere ve kültürel ön anlayışa duyarlı-
lığı ya da ekonomi yasalarının, toplumun ideolojik yüzey düzeyindeki yapısı üzerinde
duran herhangi bir görüngü karşısında öncelikli olduğu Marksist hukuk ve toplum anla-
yışı temel öncüllerini benimsemiş olan meslektaşından radikal şekilde farklı görür.
Hukuki realist için hukuk, mahkemelerin ve diğer yetkililerin kararları ile ortaya çıkan
toplumsal bir olgudur. Bahsi geçen diğer felsefi alternatifler için hukuk, hukuki görün-
gübilimin tercih edilmiş olması durumunda, kendiliğinden aşikâr olarak; hukuki herme-
neutik benimsenmişse geleneğe dayalı ve dilsel bir olgu olarak; ya da Marksist bir hu-
kuk ve toplum yaklaşımının tercih edilmesi durumunda, ekonominin daha temel yasala-
rının ideolojik yüzey düzeyinde yansıması olarak tasavvur edilir.
Kuşkusuz, diyelim ki Amerikan ya da İskandinav hukuki realizminin, hukuk görün-
gübiliminin, hukuki hermeneutik ya da Marksist bir hukuk ve toplum anlayışının taraf-
tarlarının her birinin hukuk anlayışını ve evrensel kitle kavramını son derece farklı te-
rimlerle tanımlamakta olduğunu söylemeye gerek yoktur. Benzer şekilde, hukuk poziti-
vizminin temsilcileri de hukuku ve hukuki argümantasyonun ölçütlerini, doğal hukuk
felsefesi geleneğinde benimsenenden çok farklı bir biçimde görmektedirler. Perelman’ın
evrensel kitlesinin Batı épistémè’si altındaki çeşitli okumaları ve bunun sonucunda
ortaya çıkan hayli çeşitlendirilmiş geçerli argüman koşulları için ortak olan şey, Jürgen
Habermas’ın ideal bir konuşma durumunun ön koşulu olarak belirttiği üzere, asılsız ön
yargıya başvurma, argümantasyonda tehdit veya başka bir zorlamanın kullanılması,
yalanların ve yanlış bilgilerin kasıtlı olarak yayılması, konuşmacının resmî otoritesine
başvurulması veya kitleyi irrasyonel yollarla manipüle etmenin diğer türleri gibi argü-
mantasyon kitlesini etkilemenin bazı gayri meşru araçlarının kınanması ve dışlanması-
dır. Yine de bir evrensel kitle önünde hukuki argümantasyonda meşru bir adım olarak
sayılacak olan şey, büyük ölçüde konuşmacı tarafından benimsenen özel rasyonellik
kavramına ve konuşmacının düşündüğü şekliyle hedeflenen evrensel kitle içinde benim-
senen dünya görüşünün öncüllerine bağlıdır.

4.3 Retorik Alanı ve Değer-Bilişselcilik Arayışı

4.3 Retorik Alanı ve Değer-Bilişselcilik Arayışı
Perelman’ın yeni retorik üzerine yazdığı yazılarda ve Aulis Aarnio’nun hukuki argü-
mantasyon kuramına katkılarında, argümantasyon kitlesi kavramı hayati önem kazan-