Page 278 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

Bölüm 6
Hukukun Kaynakları Doktrini

6.1 Somut Dayanaklar ve Otorite Dayanakları. Hukukun
Kaynakları

6.1 Somut Dayanaklar ve Otorite Dayanakları. Hukukun Kaynakları
6.1.1 Giriş Açıklamaları

Önceki bölümlerden, hukuki uygulamanın hukuki muhakemenin rasyonelliği ve huku-
kun değişmezliği olmak üzere iki ön doğruya eş zamanlı olarak uyması gerektiği sonucu
çıkmaktadır. Kitabın geri kalan bölümünde, bu ön doğruların hukukun kaynaklarını ve
hukuki yöntemi nasıl etkilediği sorusu ele alınmaktadır. Bu konunun kapsamlı bir şekil-
de incelenmesi birçok farklı hukuki düzen arasında bir karşılaştırma yapılmasını gerek-
tirecektir. Aynı zamanda, diğerlerinin yanı sıra, anayasa hukuku, yazılı hukuk, içtihat
hukuku vb. arasında çeşitli ayrımlar yapılmasını gerektirecektir. Ancak böyle kapsamlı
bir çalışma mevcut çalışmanın sınırlarını aşacaktır. Bu nedenle, tartışmayı hukukun
kaynakları ve kanunların yorumlanması yöntemiyle ilgili olarak, tek bir ülke ve tek bir
yorumlama biçimiyle, İsveç teamül hukuku normlarıyla sınırlı tutmam gerekmektedir.

6.1.2 Somut Dayanaklar ve Rasyonellik

Öncelikle, “somut dayanak”, “hedef dayanağı”, “haklılık dayanağı”, “otorite dayanağı”
ve “hukukun kaynağı” kavramlarını açıklamak istiyorum. İlk dört kavramla ilgili tar-
tışmamızın büyük bir bölümü Robert Summers’ın iyi bilinen kuramını (1978, 707 ve
devamı) takip etmektedir.
Somut dayanaklar, içeriği bir hukuki sonucu destekleyebilecek olan ifadelerdir. Des-
tek, dayanakları kimin sunduğu gibi diğer koşullara değil yalnızca içeriğe bağlıdır.
Somut dayanaklar, ahlaki, ekonomik, siyasi, kurumsal vb.dir. Bazıları, örneğin davanın
olgusal gerçekleri hakkındaki kuramsal önermeler, diğerleri ise pratik ifadelerdir. Pratik
ifadeler, daima bazı ahlaki ifadelerle desteklenir çünkü hukuktaki ekonomik, kurumsal
ve diğer pratik dayanakların ahlaki olarak kabul edilebilir olması gereklidir.
Bu tür pratik ifadeler bazı hedefleri dikkate alabilir ancak alması zorunlu değildir.
Belirli bir kararın iyi bir etkiye sahip olacağı tahmin edilebileceği için alınması gerekti-
ği ifade edilirken, bir hedef neden öne sürülmüş olur. Bu etki, hedefi oluşturmaktadır.