Page 56 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

1.5 Hukuki Bilgi? 37

p’yi savunuyorum.” tuhaf bir ifadedir. Bir yalancı bile başkalarını söylediklerinin
doğruluğuna inandırabileceğini ümit eder; aksi takdirde yalan söylemesinin an-
lamı kalmayacaktır.
b. Yine de hukuki muhakeme yapan kişiler, çoğu zaman, uyumsuz değer yargıları-
nın ve normların, mutlak şekilde haklı olmasa da mümkün ve makbul olabilece-
ğini kabul ederler. Hukuki muhakeme, bu açıdan pratik tavsiyelerle benzerlik
göstermektedir. Peter (“iklim sıcak ve gece hayatı heyecan verici olduğu için”)
Las Palmas’ta, John ise (“avlanmaya ve balık tutmaya gidilebileceği için”) Alas-
ka’da tatil yapmayı önerdiğinde, bir tarafın, diğer tarafın yanlış olduğunu var-
saymasına gerek yoktur. Sadece birinin diğerinden farklı bir zevke sahip olduğu-
nu düşünülebilir.
2. Hukuki muhakeme, iki farklı (ve tercihen ayırt edilebilir) bileşenin kendine özgü bir
şekilde bir araya gelmesinden oluşur. Bu bileşenlerden ilki, hukuk kaynaklarının,
yerleşik değerlendirmelerin, geleneksel hukuki muhakeme normlarının vb. bir tanım-
lamasıdır. İkincisi ise, kişiye bu kaynakları, değerlendirmeleri ve normları takip edip
etmeyeceğini söyleyen değer yargılarının sürekli olarak oluşturulmasıdır. Bu bile-
şenlerden ilki tek başına yeterli değildir. Yukarıdaki bölüm 1.5.2’de her iki bileşenin
de hukuki yorumlayıcı ifadelerin anlamını ve gerekçesini etkilediğini savundum. Bir
örnek daha vermek istiyorum. Yürürlükten kaldırılması 1969 yılını bulan eski İsveç
Anayasası’nın 4. maddesinde [Yönetim Şekli (Regeringsformen)], “Kral, krallığı tek
başına yönetme hakkına sahiptir” hükmü bulunmaktaydı. Ancak fiilen “Meclise kar-
şı sorumlu olan Hükûmet, yürütme yetkisine sahiptir” normu uygulanmaktaydı. Bu-
rada “Kral” sözcüğü “Meclise karşı sorumlu olan Hükûmet” şeklinde, “krallığı tek
başına yönetme hakkı” ifadesi ise “yürütme yetkisi” anlamında okunabilir miydi?
Yine de hukuki muhakemenin gerekçelendirilmesi beklenmektedir.

Asıl sorun, bu bağlamda “gerekçelendirilmiş” sözcüğünün ne anlama geldiğidir. Hu-
kuki muhakeme, bize sadece ve sadece hukuk bilgisi sunuyorsa, gerekçelendirilmiş olur
mu? Bu bilgi, yasalara ve diğer hukuk kaynaklarına yönelik bilgi ile aynı mıdır?
Gerekçelendirilmiş hukuki muhakemenin bize bir tür bilgi sunduğu varsayımı, ciddi
bir soruna yol açmaktadır. Aşağıdaki şema, bu sorunu sergilemektedir:

hukuki muhakeme yapan hukuk kaynakları ve yürürlükteki hukuk
kişi tarafından onaylanan VE yerleşik muhakeme ŞUNU veya hukuk kaynakla-
veya oluşturulan, kişinin normları; toplumda VERİR: rının yargısal anlamı
“kendi” normları ve yerleşik değer yargıları hakkında bilgi
değer yargıları
Bu, bir mesele ortaya çıkarmaktadır. Hukuki yorumlayıcı ifadeler, şayet varsa, bize
hangi anlamda bilgi verebilir? Kuramsal bir önermenin bize bilgi verdiğini söylemek,
onun doğru olduğunu söylemekle aynı şeydir. Bu durumda, hukuki yorumlayıcı bir
ifade, pratik bir ifade olarak görülse ve bir norm veya bir değer yargısı içeren bir dizi
öncül tarafından bir anlamda gerekçelendirilebilse dahi doğru olabilir mi? En nihayetin-
de kişinin duygularına dayanan pratik ifadelerin (yukarıdaki bölüm 2.4.5 ile karşılaştı-
rın) hukukla ilgili doğru bilgiyi nasıl verebileceğini görmek zordur. Veyahut hukuki bir
yorumlayıcı ifade başka bir anlamda gerekçelendirilebilir mi? Bunun için kişinin hukuki