Page 162 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

bilir. Buna göre bu gelişim sürecinde ortaya çıkmış olan ve sadece dü-
şüncelerimizi ve argümanlarımızı belirleyen ahlaki kurallar eleştirilebi-
lir. Habermas bunu şu soruyla açıklar: “Bir toplumsal sistemin üyeleri,
toplumun sınır koşulları ile işlevsel emirlerin yeterli bilgiyle toplumsal
ilişki örgütlenmesi hakkında söylemsel bir karar alma sürecinde olabil-
selerdi ve bunu isteselerdi, üretici güçlerin mevcut gelişme düzeyinde ge-
reksinimlerini ortak bağlayıcı olacak şekilde nasıl yorumlarlardı ve hangi
420
normları meşru kabul ederlerdi?”
Eleştirel oluşum düşüncesi, Lorenzen’ın ve Schwemmer’in görüşle-
rinin tartışıldığı bağlamında daha ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Burada
sadece, böyle bir sürecin makul olması halinde, başka bir söylem kuralı-
nın bulunmuş olacağı, bu kuralın da şimdilik aşağıdaki şekilde ifade edi-
lebileceğini belirtmek gerekir:

Ortak olarak kabul edilebilecek gereksinimlerin yorumu, eleştirel bir
oluşumda sınamaya karşı dayanıklı olmak zorundadır.

Bu kural da Habermas’ın genelleme ilkesi gibi, yukarıda bahsedilen
argüman kalıplarından farklı olarak, normların içeriksel bir şekilde ince-
lenmesi ve meşrulaştırılması için kriterler içerir. Bu yüzden onlara “ge-
rekçelendirme kuralları” adı verilmelidir.

7.5. Söylem ve Yanlışlanabilirlik

Şimdiye kadar üzerinde çalışılan kurallara göre ve şimdiye kadar
analiz edilen kalıplarda yürütülen bir söylem bile sonucun doğruluğunu
garanti edemez. Bu, sadece, söylemsel olarak gerekli olan bazı normlar
açısından farklıdır. Normların çoğu ise yalnızca söylemsel olarak müm-
kündür. Bu gerek normların gerekse onların olumsuzlamalarının söylem

420 J. Habermas, Legitimationsprobleme im Spätkapitalismus, S. 156; ayrıca bkz. J.
Habermas, Einige Bemerkungen zum Problem der Begründung von Werturtei-
len, in: 9. Deutscher Kongreß für Philosophie, Düsseldorf 1969, Ed.: L. Land-
grebe, Meisenheim am Glan 1972, S. 99 ve J. Habermas, Theorie der Gesell-
schaft oder Sozialtechnologie?, in: J. Habermas / N. Luhmann, Theorie der Ge-
sellschaft oder Sozialtechnologie, S. 164.

160