Page 189 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

oditoryum, evrensel oditoryum (auditoire universel)’dur. Evrensel odi-
toryumun onayı, argümantasyonun rasyonelliği ve nesnelliği için bir
523
kriterdir.
Evrensel oditoryum kavramı bazı sorunları da beraberinde getirir.
Habermas gibi, Perelman da herkesin rızasının asla alınamayacağını be-
lirtmek zorundadır. Evrensel bir oditoryuma hitap eden bir kişi, genel-
likle kendisine kulak veren tüm varlıkların onun argümanlarını dikkate
alacağını varsaymaz. Daha da azını, yani, herkesin onunla aynı fikirde
olacağını umabilir. Fakat bu kişi, kendisinin argümanlarının bilinmesi
ve anlaşılması halinde, onun tezlerinin de onaylanacağını varsayar.
“L’accord d’un auditoire universel n’est donc pas une question de fait,
mais de droit.” 524

Oditoryumun ideal karakteri ona çok az zorluk getirir. Daha so-
runlu olan, Perelman’ın bu ideal oditoryumun bir araya gelmesinin bi-

523 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 40. Evrensel oditoryumun onay-
laması, yani rasyonellik ve nesnellik, Perelman’a göre filozofun öncelikli hede-
fidir. Hâkim ve kanun koyucu ise kararlarını yalnızca kendilerini atayan veya
seçen toplumun isteklerine ve kanaatlerine dayandırmalıdır. (Ch. Perelman, Fünf
Vorlesungen über die Gerechtigkeit, S. 146, S. 149.) Bu, iki nedenden dolayı
ikna edici değildir. Hâkim de bir yandan kendisine tanınan takdir yetkisi kapsa-
mında ussal bir çözüm için çaba sarf eder. Diğer yandan, daha sonra gösterileceği
üzere, filozof da argümantasyonunda dinleyicilerinin belirli görüşleriyle bağlantı
kurmak zorundadır. Ancak bu sorunun burada tartışılmasına gerek yoktur. Çünkü
burada öncelikle genel bir pratik argümantasyon teorisiyle ilgilenilmektedir. Bu,
hukuki söylemin ne ölçüde doğruluk iddiasına tabi olduğu sorusu tartışılırken
tekrar ele alınacaktır.
524 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 41; ayrıca bkz. Ch. Perelman / L.
Olbrechts-Tyteca, Act and Person in Argument, S. 252: “Elbette, evrensel odi-
toryum asla gerçekten var olmaz. Evrensel oditoryum, ona atıfta bulunan kişinin
zihinsel bir ürünü, ideal bir oditoryumudur.”

187