Page 193 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

536
çalışır. Buna göre evrensel oditoryumun onayını alan argümanlar ge-
çerliyken, sadece belirli bir kitle tarafından kabul edilen argümanlar
537
yalnızca etkili olacaktır. Esasında Perelman, inandırmak ile ikna et-
538
mek arasındaki çizginin genellikle keskin bir şekilde çekilmediğini,
etkililik ile geçerlilik arasında karşılıklı bir etkileşim olduğunu vurgu-
539
lar.

6. Perelman’ın Argümantasyonun Yapısına İlişkin Analizi

Daha önce de açıklandığı üzere Perelman, incelemelerini iki neden-
den dolayı mantık içinde değerlendirir. Bu incelemeler, bir yandan ar-
gümanların değerini belirlemeyi (normatif kısım) amaçlarlar, diğer yan-
540
dan da argüman yapılarını konu ederler (analitik kısım). Evrensel
oditoryuma atıfla bir argümanın, ne şekilde rasyonel niteliğini kazana-
cağını sormadan önce, Perelman’ın argümantasyonun yapısına ilişkin
541
olan analizi ele alınmalıdır. Perelman’ın son derece çeşitli olan göz-
lemlerinin yalnızca ana hatları burada sunulabilir. Bu açıklamalar ek-
siksiz ve nihai olma iddiasını 542 taşımazlar.

Perelman temelde öncüller ile argümantasyon teknikleri arasında
ayrım yapar.

536 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 36; Ch. Perelman, Reply to Mr.
Zaner, S. 169. Çok benzer bir kavram şurada bulunabilir: I. Kant, Kritik der rei-
nen Vernunft, A 820, B 848: “Sadece usa sahip olan herkes için geçerliyse, o
zaman aynı nedenle nesnel olarak yeterlidir ve o zaman hakikate sahip olmaya
ikna etme denir. Eğer dayanağını yalnızca öznenin özel varlığından alıyorsa,
buna inandırma denir.”
537 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 613 vd.
538 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 38.
539 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 615.
540 Bkz. Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 12.
541 Perelman tarafından ortaya konmuş olan söylemsel araçların çeşitliliğine
Strawson işaret etmiştir. P. Strawson, Besprechung: Traité de L’Argumentation.
By Ch. Perelman and L. Olbrechts-Tyteca, in: Mind 68 (1959), S. 420: “Söy-
lemsel olarak inandırmada bir unsur olarak yer bulamayan, genel olarak dilin
veya kavramsal düşüncenin neredeyse hiçbir özelliği yoktur.”
542 Ch. Perelman / L. Olbrechts-Tyteca, a.g.e., S. 252 vd., S. 610.

191