Page 197 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

pısına dayanan argümanlar ile onu gerekçelendiren argümanlar arasın-
daki fark açık değildir. Örnek vermek gerekirse, Perelman’ın analoji
569
üzerine yaptığı ilginç incelemeler, modern mantığın yardımıyla çok
daha ileri götürülebilirdi.

Bu netlik talebinin konuya uygun olmadığı düşünülebilir. Argü-
mantasyonlar, matematikte olduğu gibi kesin sonuçlarla değil, karşı ta-
rafın ikna edilmesine ilişkin olan çeşitli dilsel araçları kullanmakla ilgi-
lidir. Bu tespite kolayca hak verilebilir. Fakat bu tespitten, bir argüman-
tasyon teorisinde modern mantık yöntemlerini uygulamaktan vazgeçi-
leceği sonucu çıkmaz. Bu yöntemlerden vazgeçilemeyeceğine göre, her
argüman analizinin öncelikle o argümanın mantıksal yapısını ele alması
gerekir. Örtük önermeleri sistematik olarak ortaya çıkarmak ve mantık-
sal olarak doğru olmayan geçişler arasında köprü kurmak için ikna edici
araçlar kullanmak ancak bu şekilde mümkün hale gelir. Modern mantı-
ğın uzun çıkarım zincirlerinin yapay dillerin söz konusu olduğu alan-
larla sınırlı olması gerektiğini düşünmek hala yaygın bir yanılgıdır. Bu
görüş, analitik bir araç olan mantığın karakterini yanlış yorumlar.
Frege, mantığı çıplak gözle görülemeyen pek çok şeyi görünür kılan bir
mikroskoba benzetir. Mikroskoptan bakan kişi, daha keskin ve daha ay-
rıntılı algılasa da gözün aynı zamanda çok sayıda görevi yerine getir-
mede mikroskoptan daha üstün olduğuna Frege’in kendisi de işaret
570
eder. Bu, yalnızca – örnekten devam edersek – mikroskoptan bakma-
nın diğer tüm gözlem türlerini dışarıda bırakması halinde, argümantas-
yon teorisinde modern mantığın uygulanmasını engelleyecek bir argü-
man olur. Ama bu, iddia edilemez.

Dile getirilen eksikliklerine rağmen, Perelman’ın analizi bir dizi il-
ginç görüşü içermektedir. Sözgelimi, Perelman argümanlarda geçen
önermelerin analizini argüman şemalarının analizinden ayırır. Ayrıca,

569 Hukuk literatüründen bazı araştırmalar için bkz. Th. Heller, Logic and Axiology
of the Analogous Use of Law, Berlin 1961 ve U. Klug, Legal Logic, 3. Aufl.
Berlin / Heidelberg / New York 1966, S. 97 vd.
570 G. Frege, Begriffsschrift, Halle 1879, S. V.

195