Page 285 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

matik” gibi ifadelerle adlandırılan daha dar kapsamlı kavramlar ilgi çe-
107
kicidir. Daha dar anlamdaki yaklaşımlar hukuk dogmatiğinin “top-
lumsal matematiği” veya “mutlak mantıksallığa özgü argümantasyon
108
araçları” gibi renkli nitelendirmelerle karşımıza çıkar.
Toplumsal matematik olarak dogmatik, en saf haliyle 19. yüzyılın
kavram hukukçuluğunda uygulanmıştır. Windscheid’ın şu açıklamaları
bunun karakteristik bir örneğidir: “Yorumlama işi bittiğinde, yorumla-
mayla elde edilen hukuk önermelerinin içerdikleri kavramlar geliştirilir.
Esas hukuk önermesi düşüncesi kendisini hala kavramlarda, yani dü-
şünce öğelerinin özetleri halinde sunar. Kavramların yapı taşlarına ay-
rılıp ayrılamayacağı, kavramların içerdiklerinin düşünce öğeleri ortaya
koyup koyamamalarına bağlıdır. Bu işlemde az ya da çok mesafe kat
edilebilir. Çünkü bulunan öğelerin başkaca, daha basit öğelerin bileşimi
olduğu ortaya çıkabilir ve bu böyle devam edebilir. Yeni hukuk bilimi,
kavramların çözümlenmesinde mümkün olduğunca ileri gitme eğili-
mindedir. Bu da takdir edilesi bir durum. Çünkü gerçekte, hukuk öner-
melerinde yer alan kavramların içeriğinin tam olarak anlaşılması, yal-
nızca hukukun tam olarak kavranmasına değil, aynı zamanda hukuk uy-
gulamasının kesinliğine de bağlıdır. [...] Nihai hüküm, hukuk kavram-
larının etken olduğu bir muhasebenin sonucudur. Doğal olarak bu he-
saplamada kullanılan etkenlerin değeri ne kadar kesinse o kadar kesin
bir sonuç ortaya çıkacaktır. Aynı zamanda, gerçek bir hukuk sisteminin

107 Özellikle dogmatik kavramının sistem kavramıyla olan ilişkisi vurgulanmıştır.
Bu yönde Wieacker, “dogmatiğin biçimsel bileşeni olan sistem kavramından”
söz eder (Fr. Wieacker, Zur praktischen Leistung der Rechtsdogmatik, S. 319,
not. 22). Esser şu tespitte bulunur: “Hukuki bir konunun dogmatikleştirilmesi
[…] bir sistem oluşturulmasını” dayatmaktadır (J. Esser, Vorverständnis und
Methodenwahl in der Rechtsfindung, S. 97) ve Raiser “hukuk dogmatiği” ifade-
sini “sistematik hukuk bilimi” kavramıyla değiştirmeyi değerlendirir (L. Raiser,
Wozu Rechtsdogmatik?, in: DRiZ 1968, S. 98).
108 Sp. Simitis, Die Bedeutung von System und Dogmatik – dargestellt an rechts-
geschäftlichen Problemen des Massenverkehrs, in: AcP 172 (1972), S. 132.

283