Page 288 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

(2) Bu önermeler, yazılı normlarla ve içtihatlarla 113 ilişkilidirler.
Ancak bu önermeler, yazılı normların açıklanmasıyla ya da mahkeme
kararlarının yol gösterici ilkeleriyle ve rationes decidendi ile özdeş de-
ğildirler. İlk durumdaki bir dogmatik, kodifikasyonların bir dökümün-
den başka bir şey olmayacaktır. İkinci durumda ise emsal kararların
özetlenmesiyle yetinilecektir. Elbette bu tespit, yol gösterici ilkelerin
veya rationes decidendi’nin dogmatik önermeler içermesi ihtimalini or-
tadan kaldırmaz. Mahkemeler, dogmatik önermeleri benimseyebilirler
ve kendileri de dogmatiğin gelişimine katkı sunabilirler.

(3) Dogmatik önermeler birbirleriyle bağlantılıdırlar. Bu bağlantı-
ların nasıl kurulduğunu tespit etmek ise kuşkusuz kolay değildir. Bu
konuda üç husus vurgulanabilir: (a) Dogmatik önermeler birbirleriyle
çelişemezler. (b) Farklı önermelerde aynı hukuk kavramları yer alabilir.
(c) Bu önermelerde aynı hukuki kavramlar yer aldığı sürece, aralarında
bu kavramlara dayanan çıkarımsal ilişkiler mümkün olacaktır. 114 El-
bette, burada sadece belli bazı temel nitelikteki şekli ilişkilerden bahse-
dilmektedir.

(4) Dogmatik önermeler, kurumsal olarak yürütülen bir hukuk bi-
limi çerçevesinde oluşturulurlar, gerekçelendirilirler ve sınanırlar. Dog-
matik önermelerin pragmatikliğiyle ilgili olan bu özellik, dogmatik
önermeler ile genel pratik önermeler arasındaki belki de en önemli olan
farkı belirtir. Dogmatiğin kurumsal olarak yürütülüyor olması, tartış-
manın zamansal ve olgusal açıdan oldukça genişlemesi anlamına gelir.
Zamansal boyut söz konusu olduğunda önceki tartışmaların sonuçları
ele alınabilir, deneyimlerle sınanabilir ve böylece terkedilebilir ya da
daha ileri götürülebilirler. Olgusal boyutta ise bir çözümün diğer sorun-
ların çözümleri üzerindeki etkileri kontrol edilebilir. Kurumsallaşma,

113 İçtihatların değerlendirilmesinin hukuk dogmatiğinin görevi olduğuna dair bkz.
K. Larenz, Methodenlehre der Rechtswissenschaft, S. 201, S. 216.
114 Dogmatik önermeler arasındaki çıkarımsal ilişkilerin incelenmesine bir örnek
olarak bkz. E. v. Savigny, Zur Rolle der deduktiv-axiomatischen Methode in der
Rechtswissenschaft, in: Rechtstheorie, Ed.: G. Jahr / W. Maihofer, Frankfurt a.
M. 1971, S. 316 vd.

286