Page 286 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

önermelerinin içsel bir bütünselliğinin olması, ancak hukuk kavramla-
rının tam olarak anlaşılmasıyla sağlanır.” 109

Buna göre dogmatiğin şu üç görevi vardır: (1) hukuki kavramların
mantıksal analizini yapmak, (2) bu analizi bir sistem halinde özetlemek
ve (3) bu analizin sonuçlarını hukuki kararları gerekçelendirirken kul-
lanmak.

Böyle bir hukuk dogmatiği programı Jhering’ten bu yana çok sa-
110
yıda eleştiriye konu olmuştur. En önemli itiraz, yalnızca mantıksal
analiz yaparak ve mantıksal çıkarım araçlarını kullanarak normatif bir
içeriğin elde edilemeyeceğidir. Doğrudan kanundan elde edilemeyen
karar ve normları gerekçelendirmek için kavram hukukçuluğunun gö-
rünüşte mantıksal olan yöntemlerini kullanmak, mantıken doğru olan
bir gerekçelendirme için gerekli olan normatif öncülleri gizlemek anla-
mına gelecektir. Jhering’in “hukuk bilimini bir hukuk matematiğine
yükseltmeyi amaçlayan mantıksal kült”e karşı çıkarken gözlemlediği
de budur. 111

Normların ve kararların gerekçelendirilmesi için esasında geçerli
olan hukukun mantıksal analizinin tek başına yeterli olmamasından hu-
kuki argümantasyonda kavramsal-sistematik argümanların kullanılma-
sının gereksiz ve hatta zararlı olduğu sonucu çıkartılamaz. Aksine, kav-
ramsal-sistematik argümanların diğerleriyle, özellikle de genel pratik
argümanlarla birlikte kullanılmasının gerekli ve makul olduğu pekâlâ
düşünülebilir. Kavramsal-sistematik argümantasyonun hem sınırlarını

109 B. Windscheid, Lehrbuch des Pandektenrechts, 9. Aufl. bearbeitet von Th. Kipp,
Bd. 1, Frankfurt a. M. 1906, S. 110 vd.; benzer yönde P. Laband, Das Staatsrecht
des Deutschen Reiches, 2. Aufl. in: Handbuch des Öffentlichen Rechts, Bd. 2,
Freiburg / Leipzig 1894, S. 1-276, Vorwort.
110 Örneğin, şuradaki atıflara bkz. W. Krawietz, Artikel: Begriffsjurisprudenz, in:
Historisches Wörterbuch der Philosophie, Bd. 1, Basel 1971, S. 809 vd.
111 R. v. Jhering, Der Geist des Römischen Rechts, 3. Teil, 3. Aufl. Leipzig 1877, S.
311 vd. Ayrıca bkz. E. Ehrlich, Die juristische Logik, Tübingen 1918, S. 299 vd.;
yine bkz. Ph. Heck, Begriffsbildung und Interessenjurisprudenz, Tübingen 1932,
S. 94 vd.

284