Page 76 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

HUKUKİ ARGÜMANTASYON TEORİSİ

Austin’in teorisinin esas yeniliği, edimsöz kavramıdır. Edimsöz, bir
113
şey söyleyerek yapılan şeydir. Kişinin bir şey söyleyerek yaptığı ile
bununla yaptığını birbirinden aymak gerekir. Birincisi uzlaşımlara,
ikincisi ise belirli bir durumda olgusal olarak neyin etkili olduğuna bağ-
lıdır. Bir kişiye “Taşınmana yardım edeceğime söz veriyorum” diyerek
bir söz verip bu kişiyi hem şaşırtabilir, sevindirebilir hem de korkutabi-
lirim. Austin, sözceler yoluyla bu tür etkilerin meydana getirilmesini
114
etkisöz edimi olarak adlandırır. Stevenson’ın hatası ise yalnızca etki-
115
söz edimini dikkate almasıydı.
Austin’in teorisinin merkezinde edimsöz, yani uzlaşımsal eylem
olarak söz edimi bulunur. Söz edimlerinin uzlaşımsal eylemler olması,
onlara dayanan kurallar var olmadığı müddetçe bu edimlerin mümkün
olamaması anlamına gelir. 116 Böylece söz edimi kavramı da dil oyunu
gibi kural kavramına atıfta bulunur. Searle’ün aksine 117 Austin, bu tür
kuralları açıkça formüle etmeye çalışmaz. Bunun yerine, söz edimlerin-
deki olası hataların bir sınıflandırmasını yapar. İsabetsizlikler öğreti-
sinde (doctrine of the infelicities) söz ediminin eylem olarak hangi şe-
118
killerde haklı veya haksız olabileceği gösterilir.

iki durumda da aynı nesne için aynı şey söylenir. Öte yandan Strawson, sözge-
limi emir kipleri ile ifadeler arasında ayrıma gidilmesi gibi düzsöz anlamının dü-
zeyine de bakmanın mantıklı olduğuna dikkat çeker (bkz. P. F. Strawson, Austin
and Locutionary Meaning, in: Essays on J. L. Austin, S. 56 vd.; benzer şekilde
bkz. R. M. Hare, Austin’s Distinction between Locutionary and Illocutionary
Acts, S. 105 vd.). Bu eleştiri, Hare’nin tezlerinin tartışması çerçevesinde daha
ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
113 Bkz. J. L. Austin, a.g.e., S. 99 vd.
114 Bkz. J. L. Austin, a.g.e., S. 101 vd. Edimsöz edimi ile etkisöz edimi arasındaki
sınırın belirlenmesi bir dizi zorluğu beraberinde getirir. Bu konuda bkz. E. v.
Savigny, Die Philosophie der normalen Sprache, S. 131 vd.
115 Bkz. J. O. Urmson, The Emotive Theory of Ethics, S. 27, S. 130 vd.
116 Bkz. J. L. Austin, a.g.e., S. 118; krş. J. R. Searle, a.g.e., S. 37. Söz edimlerinin
uzlaşımsallığı üzerine bkz. D. Wunderlich, Zur Konventionalität von Sprech-
handlungen, in: Linguistische Pragmatik, Ed.: D. Wunderlich, Frankfurt a. M.
1972, S. 11 vd.
117 Bkz. J. R. Searle, a.g.e., S. 62 vd.
118 J. L. Austin, a.g.e., S. 14 vd.

74