Page 79 - Microsoft Word - Lot3_GerekcelerinYazilmasiHakimlerIcinElKitabi_Matbaa

BAŞLICA PRATİK SÖYLEM TEORİLERİ

Austin’in söz edimleri teorisi bu çalışma için üç nedenden dolayı
önemlidir. Bu teori; (1) bir dili konuşmanın kurala dayalı bir faaliyet
olmasının ne anlama geldiğine dair net bir açıklama içermekte, (2) nor-
matif dil kullanımının bazı önemli açılardan betimleyici dil kullanımın-
dan farklı olmadığını açıkça ortaya koymakta ve (3) araştırmaların iler-
leyen aşamalarında verimliliği kanıtlanacak olan bir temel kavramlar
sistemi sunmaktadır.

Aşağıda, Wittgenstein’dan ve Austin’den etkilenen veya onların
görüşleri ışığında daha iyi anlaşılabilecek çeşitli metaetik teoriler tartı-
şılacaktır. Bu noktada yukarıda hali hazırda kullanılmış olan basit bir
ahlaki söylem modelini akılda tutmakta fayda vardır. Bir taraftar (P) ve
bir muhalif (O) normatif bir önerme (N) hakkında N lehinde veya aley-
hinde nedenler (G) sunarak tartışır. Söylemi yönlendiren soru şudur: Bu
söylemde hangi kurallar geçerlidir, özellikle de belirli nedenleri N için
veya N’ye karşı iyi nedenler olarak niteleyen kurallar var mıdır?

3.2. Hare’in Teorisi

Muhtemelen analitik dil felsefesi çerçevesinde geliştirilen en etkili
metaetik teori Oxfordlu filozof R. M. Hare’e aittir. Hare’nin “Ahlakın
Dili (Language of Morals)” adlı eserinde açıkladığı görüşüne göre etik,
126
“ahlak dilinin mantıksal incelenmesi” dir. On bir yıl sonra yayınlanan
“Özgürlük ve Neden (Freedom and Reason)” adlı kitabında vurguladığı
gibi, etik esasında bu şekilde kalmamalıdır: “Sadece ahlaki kavramla-
rın anlaşılmasını sağlamak için değil, aynı zamanda – kavramların
mantıksal karakterinin ahlaki argümanlarda olduğu gibi ilerlediğini
göstererek – bu anlayışı ahlaki akıl yürütmeyi anlatmak için kullanmak
127
gereklidir.”

126 R. M. Hare, The Language of Morals, London / Oxford / New York 1952, S. III.
127 R. M. Hare, Freedom and Reason, Oxford 1963, S. 4 (italikler bana ait).

77